Rascha Peper, Vingers van marsepein

Beoordeling: 3 sterren

Amsterdam, 1704. De tienjarige wees Bregtje wordt opgenomen in het huishouden van haar oom Frederik Ruysch, een van de bekendste anatomen van zijn tijd. Ruysch heeft een unieke techniek ontwikkeld om menselijk weefsel te prepareren, een geheim dat anderen hem proberen te ontfutselen. Bregtje komt in aanraking met de concurrentie van haar oom en raakt verzeild in een geraffineerd spel van misleiding en wraak, dat haar leven ingrijpend verandert.
Drie eeuwen later woont aan dezelfde gracht, recht tegenover het huis van Bregtje, de tienjarige Benjamin. Tijdens een reis met zijn vader naar Sint”Petersburg komt hij oog in oog te staan met Ruysch’ preparaten. De diepe indruk die deze op hem maken én een heldhaftige daad geven zijn leven een nieuwe wending.*

Hoewel Rascha Peper met Vingers van marsepein laat zien dat zij een goede schrijfster is, ben ik toch niet superenthousiast over dit boek. Het belangrijkste probleem dat ik met haar boek heb, is dat zij alles, maar dan ook echt álles, uitlegt. Het feit dat het boek twee kinderen van een jaar of 10 als hoofdpersonen heeft, betekent echter niet dat het publiek van het boek eenzelfde mate van inzicht heeft.
Daartegenover staat dat de thematiek zo goed is verstopt in deze roman dat je je na het lezen van het  boek afvraagt: waar ging het Peper nu eigenlijk om? Wat wilde ze nou duidelijk maken? Wat hebben de twee verhalen met elkaar te maken, behalve dat ze allebei over de preparaten van Ruys gaan?
Wel is dit boek zeer geschikt als overgangsliteratuur voor voor derde- en vierdeklassers. Voor iedereen die fan was van Thea Beckman en Evert Hartman is dit een mooie opstap naar de literatuur voor volwassenen. Vandaar toch drie sterren: voor dit publiek is het een goed boek, maar een meer ervaren lezer zal zich gekleineerd voelen na het lezen van Vingers van marsepein.

*Bron: Bol.com

Rhijnvis Feith, Julia

Beoordeling: 4 sterren

Eduard gaat op een mooie zomeravond naar het donkere dennenbos waar al zijn gestorven vrienden tot ‘leven’ komen. Hij verlangt naar een zielsverwant en die ziet hij ineens op een verlichte plek in het bos: Julia. Julia’s vader vond Eduard echter niet geschikt voor zijn dochter. Zij blijven afspreken en Eduard en Julia hebben een platonische liefde die bedreigd wordt door begeerte. Ze verbreken hun omgang en schrijven elkaar over de smart van de scheiding. Uiteindelijk sterft Julia vlak voor de hereniging van de twee geliefden en Eduard trekt zich terug in eenzaamheid.

Voor fans van het genre lyriek is Julia een echte aanrader. In emotionele monologen wordt het tragische liefdesverhaal van Eduard en Julia verteld. Bovendien had het (her)lezen van deze roman voor mij een extra emotionele lading. Deze tekst werd door de onlangs overleden André Hanou gebruikt in zijn colleges om het statische wereldbeeld tussen ‘worm en engel’ uit te leggen. De colleges van toen kwamen helemaal terug en nooit zal ik het (telkens herhaalde) God-Nederland-Oranjeprincipe van Hanou vergeten.
Het boek van Feith is niet alleen een interessante tekst, het is ook een zeer mooi voorbeeld van Nederlandse romantiek. Waar die stroming over het algemeen niet echt vaste voet aan de grond kreeg in ons wat onderkoelde land, laat Feith met Julia zien dat de romantiek wel aanwezig is in het Nederland van eind 18e eeuw.

Leon de Winter, Serenade (boekenweekgeschenk 1995)

Beoordeling: 4 sterren

Ben Weiss is componist van Top-Veertig-hits en muziek voor reclamespots. Hij is het enige kind van Anneke Weiss, een levenslustige vrouw van vierenzeventig bij wie op een dag een tumor wordt vastgesteld. De artsen brengen Ben op de hoogte van haar fatale ziekte, en hij besluit het voor zijn moeder verborgen te houden. Anneke herstelt en lijkt ogenschijnlijk niets te mankeren. Ze ontmoet Fred Bachman, wordt verliefd op hem en wekt de indruk aan een nieuw leven te willen beginnen. Dan verdwijnt ze opeens. Ben weet niet wat haar ertoe heeft bewogen te vertrekken. Waar is ze? Samen met Fred gaat hij op zoek en stuit op het tragische geheim dat zijn moeder haar leven lang heeft gekweld.*

Sinds ik op de middelbare school De ruimte van Sokolov heb gelezen en meerdere malen heb geprobeerd De hemel van Hollywood te lezen en in de afgelopen jaren divers keren Supertex heb behandeld in mijn lessen, bleef ik erg opzien tegen het werk van De Winter. Het zijn niet mijn soort schrijver, dacht ik… Na het lezen van Serenade begin ik daaraan te twijfelen. Ik vond dit boekenweekgeschenk spannend op meerdere niveaus: niet alleen is de zoektocht van Ben naar zijn moeder spannend, ook de vraag naar de verborgen emoties, de verhouding tussen Ben en Fred en de politieke achtergrond waartegen dit verhaal zich afspeelt maken dat je dit verhaal in één ruk wilt uitlezen. Het enige waar ik mij (mateloos) aan blijf storen in het werk van De Winter is het joods-zijn dat op de één of andere manier onnatuurlijk in zijn boeken verwerkt zit. Dat valt bij dit boek gelukkig mee, hoewel het wel elke drie pagina’s even terug móét komen. Ook de psychiater die nodig was om het joodse Tweede Wereldoorlogtrauma van een van de hoofdpersonen te kanaliseren (goh, waar kenden we die ook weer van…)  wordt weer ten tonele gevoerd. Vandaar vier sterren, maar misschien dat ik nu toch eens meer werk van De Winter moet gaan lezen.

*Flaptekst Serenade

Dimitri Verhulst, De helaasheid der dingen

Beoordeling: 5 sterren

In De helaasheid der dingen keert de schrijver terug naar zijn geboortegrond in Reetveerdegem. We maken kennis met zijn vader, Pierre, die zijn paar uur oude zoontje in een postzak op zijn fiets langs alle kroegen van het dorp rijdt om hem aan zijn vrienden te tonen; zijn grootmoeder, wier nachtrust al te vaak verstoord wordt door de politie als die weer eens een van haar dronken zonen thuis komt afleveren: en niet te vergeten de werkloze nonkels Potrel, Witten en Zwaren, voor wie een wereldkampioenschap zuipen het hoogst haalbare is en die leven volgens het adagium ‘God schiep de dag en wij slepen ons erdoorheen’.*

Soms zou een recensie uit één regel tekst moeten bestaan: De helaasheid der dingen is een mooi boek. Ik leer mijn leerlingen echter altijd dat je bij je mening ook uitleg moet geven. Waarom is De helaasheid der dingen een mooi boek? Dat zit hem in eerste instantie in de taal. Dimitri Verhulst gebruikt prachtige woorden en zinnen. Zijn vocabulaire is zeer uitgebreid van plat tot archaïsch en van beeldend tot filosofisch. Daarnaast beschrijft Verhulst een wereld die weinigen van ons (en met ons bedoel ik dan het lezende publiek) kennen of herkennen. Zijn beschrijving van de Verhulsten uit Reetveerdegem maken de ooms, grootmoeder, vader en andere familieleden tot meer dan asociale typetjes. We leren de mensen kennen en op Man-bijt-hondachtige wijze raken we emotioneel betrokken bij de familie. De gebeurtenissen blijken na verloop van tijd wat gelijksoortig, waardoor het boek op ongeveer tweederde wat inzakt, maar nadat Dimitri zelf vader blijk te worden, biedt dat Verhulst een mooie zij-ingang om opnieuw het leven van de nonkels in te duiken. Een mooi boek, een aanrader zelfs!

*Bron: Bol.com

Kader Abdolah, De kraai (boekenweekgeschenk 2011)

Beoordeling: 3 sterren

Het Boekenweekgeschenk De kraai gaat over een uit Perzië gevluchte man die in Amsterdam als makelaar in koffie werkt. In de avonduren verwerkt hij de twee culturen waarin hij leeft in een roman.*

In diverse recensies is het boekenweekgeschenk van Kader Abdolah, De kraai, genadeloos neergesabeld en er is inderdaad wel het één en ander aan te merken op het boek. Zo zijn de fragmenten uit Nederlandse romans en gedichten soms wat gezocht en komen ze uit het niks ineens het verhaal binnenzeilen. Het verhaal zelf heeft ook weinig diepere lagen: het is wat er staat en niet meer dan dat. Aan de andere kant heeft Kader Abdolah een boekenweekgeschenk geschreven dat juist erg goed past bij de boekenweek 2011. Het is een boekje van 90 pagina’s, zonder dat je het gevoel krijgt dat de schrijver er eigenlijk 200 had willen volschrijven; het sluit aan bij het thema van de boekenweek: het is een portret van Foad; het is zeer geschikt voor een publiek dat niet al veel leest en met de fragmenten van andere literaire teksten een mooie opstap naar meer lezen. En het gemekker over de eenvoudige stijl van Abdolah: daar heeft niemand bij Nescio (om maar iemand te noemen) ooit een probleem van gemaakt, dus waar zeuren we over. Een mooie middenmoter wat mij betreft: geen hoogstandje, maar een vermakelijk boekenweekgeschenk.

*Bron: CPNB.nl

Renate Dorrestein, Want dit is mijn lichaam (boekenweekgeschenk 1997)

Beoordeling: 2 sterren

Casper en Xandra Olson laten niets aan het toeval over. Hun eerste kind zal een jongen zijn, dat heeft de genderkliniek gegarandeerd. Daarna een meisje, zo is hun plan, en dan nieuwe borsten voor Xandra en voor de kids later een labrador.
Ook Caspers grootvader, de beroemde schilder Job Olson, is heer en meester over zijn lijf en leden en zijn lot, totdat hij kort na zijn huwelijk met de veertig jaar jongere Felicity wordt getroffen door een beschamende kwaal. Job wordt er zo door in beslag genom…*

Op school komt Renate Dorrestein regelmatig voorbij in de lessen en bij mondelingen, maar ik ben en blijf geen fan van haar. Echt sexy is een drama, veel andere boeken lijken allemaal ontzettend op elkaar. Ook dit boekenweekgeschenk past in dat laatste rijtje: het verhaal is ontzettend voorspelbaar, zeker omdat op de achterkant alles wordt verklapt. Bovendien zijn het typische Dorrestein-personages in een Dorrestein-omgeving die met het typische Dorrestein-thema ‘schuld en boete’ bezig zijn. Voor mij is het niks!

*Bron: Bol.com

Herman Koch, Zomerhuis met zwembad

Beoordeling: 4 sterren

Huisarts Marc Schlosser heeft een medische fout begaan waardoor een van zijn patienten, de beroemde acteur Ralph Meier, is overleden. Hij zal zich moeten verantwoorden voor de Medische Tuchtraad. Over die Tuchtraad maakt hij zich niet echt zorgen: Een schorsing van een paar maanden, daar komt het op neer. We kennen elkaar allemaal, meer zal het niet worden.
Maar is het wel een medische fout? Marc had immers een rekening te vereffenen met zijn patient, die net iets te veel belangstelling toonde voor diens mooie vrouw Caroline. Of heeft het alles te maken met de gebeurtenissen in het zomerhuis waar het echtpaar Meier het gezin Schlosser had uitgenodigd?*

Zomerhuis in zwembad is het het eerste e-book dat ik heb gelezen. Niet alleen ben ik erg fan geworden van deze elektronische manier van lezen en hoop ik dat Nederlandse uitgeverijen snel meer werk (ook oud werk) als e-book gaan uitbrengen. Het boek zelf is leuk, leest als een trein, biedt interessante inzichten, maar blijft toch een wat oppervlakkige psychologische roman met een ‘whodunit’-element. Drie sterren voor de roman met ééntje extra vanwege het elektronische leesplezier.

*Bron: Bol.com

 

Arnon Grunberg, De heilige Antonio (boekenweekgeschenk 1998)

Beoordeling: 3 sterren

In De heilige Antonio leven de broers Tito en Paul met hun moeder in New York. Het leven kent zijn sleur die wordt doorbroken door Ewald Krieg met een briljant businessplan en de Kroatische Kristin.

Grunbergs personages leven ook in dit boek een bijna zinloos leven. De personages zijn in zekere zin boeiend, maar het verhaal blijft niet hangen. De uitzichtloosheid is door de lezer zeer voelbaar, maar dat maakt het boek ook wat uitzichtloos: ‘wanneer is het nu eindelijk eens afgelopen’ spookt er continu door je hoofd. Na lezing blijf je met voldoende vragen zitten om het boek nog een keer te lezen, maar daar heb ik in elk geval geen zin meer in. Een leuke middenmoter, maar Arnon Grunberg kan beter.

Toon Tellegen, Het vertrek van de mier

Vertrek van de mier Beoordeling: 4 sterren

Op een dag besluit de mier van huis weg te gaan. De achterblijvende dieren gaan allemaal anders met het vertrek van de mier om. De een wordt treurig, de ander gaat nóg meer eten, een derde raakt in paniek. Maar één ding staat vast: ze missen de mier ontzettend.
Ook de mier laat van zich horen. Hij is ver van huis en hoort stemmen in zijn hoofd. Zijn het de andere dieren? In zijn aantekeningen doet hij poëtisch verslag van zijn heimwee.*

Toon Tellegen is een geweldige schrijver en zijn dierenverhalen vind ik prachtig, evenals zijn dichtbundels. Aan deze ‘roman’ in drie delen moest ik eerst even wennen, vooral in het eerste deel gaan de verhalen op een gegeven moment nogal op elkaar lijken. Deel twee en drie maken dat gevoel (bijna) helemaal goed. Tellegen weet met eenvoudige woorden en een bijna kinderlijke verwondering over taal een hele wereld te scheppen die je vooral met veel vragen achterlaat. Een boek dat je zeker meerdere keren kunt lezen en je zal blijven intrigeren.

*Bron: flaptekst Het vertrek van de mier

Saskia Noort, Afgunst

Afgunst Beoordeling: 1 ster

Bestsellerschrijfster Susan van Doorn, getrouwd, twee kinderen, leeft nog bijna dagelijks met de angst die zij jaren geleden voelde voor haar dominante ex-vriend Ernst Scholten. Alles wat ze deed en waar ze voor stond was in zijn ogen minderwaardig. Zij op haar beurt aanbad hem. Toen Susan eindelijk uit zijn schaduw durfde te treden door hun relatie te verbreken, én net als hij te gaan schrijven, was hij woedend.
Nu, na zoveel jaren, slaat Ernst toe. Susan wordt door hem op gewelddadige wijze overmeesterd en ontvoerd – haar lot ligt volledig in zijn handen. Waarom precies nu? Hoe ver zal Ernst gaan? Afgunst is een bloedstollend verhaal over dominantie en onderwerping, en over de vernietigende kracht van jaloezie.*

Tjongejongejong wat een slecht boek! Niet spannend (de bovenstaande omschrijving verraadt het hele verhaal al), de afloop is ontzettend voorspelbaar. Zoals Harry Bekkering het in zijn colleges altijd noemde: DGAV, “De goede afloop vertragen”. Je weet al hoe het verhaal ongeveer zal verlopen en wat de uitkomst zal zijn, het gaat er alleen nog maar om dit zo’n 90 paginaatjes te rekken. Noort doet in het verhaal alleen maar gemeenplaatsen aan en om het een ‘literaire’ thriller te maken wordt er een flinterdun huis-tuin-en-keukenpsychologisch randje omheen gemaakt. Ik zou zeggen: een mooi rouwrandje om zonder veel verdriet dit boek mijn huis uit te doen. Wat slecht, wat ontzettend slecht!

*Bron: Bol.com