Erasmus, “Absurda”, “Hippoplanus” en “Minnebroeders Uyt-vaert”

Beoordeling: 4 sterren

De drie teksten die ik heb gelezen van Erasmus, in vertaling door Cornelis Crul, komen uit zijn Colloquia, dialogen over allerhande onderwerpen. De Absurda is een gesprek tussen twee dove mannen over een bruiloft waar één van de twee op weg naar toe is geweest. Hippoplanus verhaalt over een man die wordt bedrogen bij de aanschaf van een paard en vervolgens de bedrieger weer bedriegt. De Minnebroeders Uyt-vaert ten slotte laat twee broeders aan het woord die discussiëren over de mate waarin uiterlijkheden deel mogen zijn van het geloof.

De teksten van Erasmus zijn, ondanks hun leeftijd van ruim 400 jaar, toch nog steeds leuk om te lezen. Absurda is, de naam zegt het al, erg grappig. Doordat het procédé van twee dove mensen in gesprek veel herhaalt is, kun je de indruk krijgen dat dit een niet erg originele tekst is. De chronologie speelt je hier echter parten. Hippoplanus is leuk, maar niet heel erg bijzonder. Minnebroeders Uyt-vaert is het leukst van deze drie. Het sarcasme is fantastisch, de discussiant die Erasmus’ standpunt vertegenwoordigt gaat nooit echt fel tegen zijn tegenstander isn, maar laat deze zijn eigen kuil graven.

Hella S. Haasse, “Sleuteloog”

 Beoordeling: 4 sterren

Een journalist benadert de kunsthistorica Herma Warner met de vraag of zij hem informatie kan verschaffen over Mila Wychinska. Hij is die naam tegengekomen in een dossier over mensenrechtenactivisme in Zuidoost-Azië. Het verzoek dwingt Herma zich te verdiepen in het verleden dat zij dacht voorgoed achter zich te hebben gelaten. Zij kende Mila vanaf haar jeugd als Dee Mijers, haar schoolvriendin in die tijd. Zij probeert de feiten omtrent het leven van Dee Mijers alias Mila Wychinska te reconstrueren, en wordt overspoeld door een golf van herinneringen aan haar jeugd in Nederlands-Indië en de jaren daarna. Ingeslapen en verdrongen emoties komen weer aan de oppervlakte. Zij wordt zich opnieuw bewust van de duistere kanten van haar vriendschap met Dee, haar bijna mystieke band met Non, Dees tante, haar fascinatie voor de oude Indo-Europese familie van landeigenaren waartoe Non en Dee behoorden, en bovenal van haar verhouding tot Taco Adema, met wie zij sinds hun middelbare-schooltijd in Batavia een paar heeft gevormd. Er blijft veel raadselachtig. Welke omstandigheden hebben haar huwelijksleven met Taco zo diepgaand beïnvloed en beschadigd? Wat er met Dee is gebeurd, nadat zij elkaar uit het oog hadden verloren, weet zij voor een deel uit mededelingen van Non, maar die geven niet op alles antwoord. Ook over de plotselinge verdwijning van Non tast zij in het duister.*

Sleuteloog is een goed boek, niet wereldschokkend, avant-gardistisch, tot tranen roerend of extreem lachwekkend, maar gewoon ‘goed’: boeiend verhaal, goede vertelstijl en leest prima (niet te makkelijk, niet te moeilijk). Het enige dat ik storend vond, maar dat kan aan mijn Lijsteruitgave hebben gelegen, is het incomplete lijstje Indische woorden: zet of alle woorden in zo’n lijst of doe het niet, maar doe het niet half.

*Bron: Bol.com

Guy Verhofstadt, Jeremy Rifkin e.a., “Eigenlijk bent u een Europeaan”

Beoordeling: 4 sterren

‘Eigenlijk bent u een Europeaan’ is een bundel met 27 essays over de kansen die Europa biedt: de relevantie voor Nederland en de noodzaak voor de wereld. Het gaat om de oplossingsmacht van Europa; om wat ons bindt met de rest van Europa en om wat ons onderscheidt. Dit kun je volgens ons het best laten zien door zowel de ‘Grote verhalen’ ruimte te bieden, als ook in te gaan op de details.
Zo kun je lezen over de grensoverschrijdende aanpak van criminaliteit – die werkt! Of over de vermeende 80% van de wetgeving die uit Brussel zou komen – een sprookje! Maar ook over duurzaamheid, mensenrechten en de humaniserende werking van handel, wat een breder begrip geeft van het Europese project.
Europa is meer dan een technocratische machine. Het is een droom, een ideaal; een die te verwezenlijken is. En na het lezen van dit boek zou jij wel eens kunnen uitroepen: Eigenlijk ben ik een Europeaan!*

Nadat de eerste paar essays elkaar deels overlappen en een beetje in algemeenheden blijven hangen, wordt verderop de diepgang gezocht. Diverse ‘details’ van Europa worden behandeld en er worden veel interessante zaken besproken die je kennis over Europa vergroten. Het leukste van dit boek is de positieve toon waarmee over Europa wordt gesproken, zonder dat het enkel gejubel en gejuich is. Een beetje de toon die ook Perron E heeft. Een leuk boek dat iedereen, pro- of contra-Europa, zou moeten lezen.

*Bron: www.eigenlijkbentueeneuropeaan.nl

“Karakter” (regie: Mike van Diem)

 Beoordeling: 4 sterren

Karakter is de Oscarwinnende verfilming van het boek van F. Bordewijk. Deurwaarder Dreverhaven is een machtig en gevreesd man. Wanneer Joba, zijn huishoudster, een kind van hem verwacht, wil zij niet met hem trouwen en verlaat zijn huis. Zij voedt hun zoon Jacob Katadreuffe alleen op, terwijl ze weigert iets van Dreverhaven aan te nemen.
Deze besluit als wraak zijn onwettige zoon waar mogelijk te dwarsbomen. Katadreuffe komt na een aantal tegenslagen op een advocatenkantoor te werken waarna de strijd tussen vader en zoon nog heviger wordt.

Karakter is een van de beste boekverfilmingen die ik gezien heb. Niet alleen is de thematiek van het verhaal, maar ook de sfeer van het boek fantastisch neergezet. Er zijn diverse ingrepen gedaan die nodig waren om de vertaalslag van een boek naar een film te kunnen maken, maar deze zijn absoluut niet storend. Waarom dan toch vier sterren? Dat is heel simpel: het einde van het verhaal. In het boek blijft er door het open eind een spanning bestaan over de winnaar van de strijd tussen vader en zoon, in de film wordt deze spanning doorbroken en een winnaar aangewezen. Erg jammer, maar ondanks dat een aanrader voor iedereen!

Mr. J.W.P. Verheugt, “Inleiding in het Nederlandse recht” (13e druk)

 Beoordeling: 4 sterren

Deze inleiding in het Nederlandse recht is reeds sinds de jaren tachtig een toonaangevend handboek, dat vooral op universiteiten en in het hoger beroepsonderwijs wordt voorgeschreven. In dit boek nemen rechtsvorming en rechtshandhaving een centrale plaats in. De eerste vijf hoofdstukken vormen een inleiding in het systeem van het Nederlandse recht en in de hoofdstukken 6 tot en met 14 worden de belangrijkste rechtsgebieden besproken, zoals het vermogensrecht, burgerlijk procesrecht, ondernemingsrecht, arbeidsrecht en het straf(proces)recht.

Naast een literair hoog- (of laag-) standje, heb ik ook altijd een secundair werk op mijn nachtkastje liggen. Puur om mijn eeuwige honger naar het weten van ‘dingetjes’ te stillen. Hoewel ik nooit de intentie heb gehad, en nog steeds niet heb, om rechten te gaan studeren, vind ik het wel leuk om ook daar wat meer van te weten. Het boek van Verheugt is daar een prima middel voor. Dit zeer leesbare boek maakt de rechtswetenschap zeer toegankelijk en veel dingen die je al wel wist of een beetje of nog niet wist worden in Inleiding in het Nederlands recht gestructureerd en samenhangend aangeboden. Niet elk hoofdstuk is even interessant, maar dat heeft vooral te maken met een persoonlijke voorkeur voor bepaalde segmenten in de samenleving (bestuur, politie en justitie, vermogen). Een prima boek en een aanrader voor iedereen die wat meer wil weten over de inrichting van onze samenleving.

Pauline Slot, “Zuiderkruis”

 Beoordeling: 4 sterren

Emma Schager heeft haar vriendin Floor Ponsioen in het buitenland maar één keer uit haar eigen schaduw zien treden. Meestal blijft Emma in Nederland om voor de planten te zorgen in Floors lege huis. Emma neemt er, na de breuk met haar vriend Paul, zelfs haar intrek wanneer Floor aan haar – naar wat later blijkt – allerlaatste reis begint. In de maanden na het schokkende bericht van Floors dood, begint Emma te beseffen dat zij in alle opzichten Floors plaats heeft ingenomen. Was dat soms Floors bedoeling? Wilde zij zo, bijna ongemerkt, wegglippen uit haar eigen leven? Of was haar dood toch een ongeluk? Om een antwoord op die vragen te krijgen, gaat Emma zelf op reis. Ze volgt, aan de hand van Floors reisnotities en brieven, nauwgezet haar spoor. Dat loopt door Australië, Nieuw Zeeland en Fiji.*

Zuiderkruis is een zeer leuk boek. De verschillende verhaallijnen in dit boek vullen elkaar mooi aan, zonder tot een volledig gesloten einde te komen. Alle informatie die door Pauline Slot wordt aangereikt moet in het hoofd van de lezer tot een samenhangend geheel worden. Het boek is bijzonder leesbaar, zonder té leesbaar te zijn,  en boeit tot het einde toe.

*Bron: Bol.com

J. Bernlef, “De pianoman” (boekenweekgeschenk 2008)

Beoordeling: 4 sterren

Achttien jaar lang heeft Thomas in angst geleefd voor zijn vader. De maat is vol en Thomas ruilt het winderige bestaan van Friesland in voor het grotestadsleven van Amsterdam. Daar leert hij de Britse Chris kennen, met wie hij een ‘vriendschap’ opbouwt – zij is aardig voor hem en in ruil daarvoor betaalt hij al haar kosten. Na een aantal weken wil Chris terug naar Engeland. Thomas gaat met haar mee, maar wordt door zijn vriendin achtergelaten in de aankomsthaven. Hij is verslagen. De jongen brengt de nacht door op een bootje in zee en met natte kleren komt hij de volgende morgen het strand op. Daar wacht een politieman hem op. Hij wordt meegenomen naar het politiebureau, waar Thomas weigert te spreken.*

Het Boekenweekgeschenk van Bernlef is na het gedrocht van Geert Mak van vorig jaar een verademing. Een heerlijk leesbaar boekje met een leuk verhaal. Hoewel het verhaal wel in een zeer rap tempo verteld wordt en er ook wel een aantal voorspelbare passages in zitten, is het interessant te lezen wat Bernlef doet met het waargebeurde verhaal van de Pianoman. Ook is het thema taal opnieuw prominent aanwezig in Bernlefs werk en dat maakt het lezen van dit verhaal erg aangenaam.

*Gebaseerd op: www.cjp.nl

“Erik of het klein insectenboek” (regie: Gidi van Liempd)

 Beoordeling: 4 sterren

De tienjarige Erik Pinksterblom is een dromer die zich liever bezighoudt met het fantaseren over zijn geheime liefde Rosalie dan met het voorbereiden van een spreekbeurt voor school. Hij krijgt, na het meerdere keren te hebben uitgesteld, nog een laatste kans van zijn onderwijzeres om de spreekbeurt de volgende schooldag af te hebben en voor te dragen.
Erik wordt alleen opgevoed door zijn moeder, omdat zijn vader (die ook Erik Pinksterblom heette) overleden is. De nacht voordat hij zijn spreekbeurt gaat voordragen, die hij over insecten gaat houden, logeert hij bij zijn opa. En bij hem op zolder vindt hij het schilderij De Wollewei. Als hij ’s nachts niet kan slapen, zoekt hij het schilderij stiekem op en belandt onverwachts door de toverkunsten van zijn betovergrootmoeder als een heel klein persoon tussen de insecten in het schilderij.
Hij beleeft er allerlei avonturen en alle insecten willen meer weten van die rare tweevoeter die ineens uit de lucht kwam vallen en alles over hun gewoontes weet (dankzij een insectenboek dat hij bij zich heeft). Met de meest rare bokkesprongen weet Erik zich uit benarde situaties te redden en na een onvergetelijke nacht waarin hij veel geleerd heeft, staat hij de volgende dag weer voor de klas en houdt een spreekbeurt waar de vonken vanaf vliegen.

Het is al weer een paar jaar geleden dat ik ‘Erik’ heb gelezen, maar ik blijf het een ontzettend fantasievol en mooi verhaal vinden. Ook de miniserie (6 afleveringen) die van het boek is gemaakt, had een zekere knusheid en is een waardige verfilming van dit boek van Godfried Bomans.
Het verhaal is voor de serie wat uitgebreid. Er wordt een wat visueel interessantere aanleiding gegeven voor Eriks kennismaking met de Wollewei en ook het element van de overleden vader van Erik die ook ooit in de Wollewei is geweest, is in mijn ogen een geslaagde aanvulling op het boek.
Wel heb ik mij mateloos gestoord aan de kwaliteit van de computeranimaties. Decors, kostuums, schmink; het ziet er allemaal fantastisch uit, alleen die animaties zijn zó verschrikkelijk amateuristisch (het ene moment erger dan het andere, maar toch) dat dat echt afbreuk doet aan de kwaliteit van het geheel. Maar al met al een zeer geslaagde boekverfilming!

“Phileine zegt sorry” (regie: Robert Jan Westdijk)

Beoordeling: 4 sterren

Van de verschillende boekverfilmingen die ik in het verleden heb gezien, is dit toch één van de minst vervelende. Boeken van Ronald Giphart zijn nou niet bepaald mijn favorieten, maar als film werkt het verhaal van de eigengereide Phileine en haar vriend, die verzwijgt dat hij naakt in een Romeo en Julietbewerking staat, prima.

De taal, vooral in de eerste paar scènes, komt direct uit het boek van Giphart en werkt me dan ook direct op de zenuwen. De manier van filmen, stapjes die Phileine uit het verhaal doet om commentaar te leveren op het gebeuren en het acteerwerk van Kim van Kooten en Michiel Huisman maakt alles goed. Een prima film om een avondje mee op de bank te zitten.

Dan Brown, “De Da Vinci Code”

 Beoordeling: 4 sterren

De Da Vinci Code is een thriller die een fictieve zoektocht beschrijft naar de Heilige Graal. Onthuld wordt dat deze niet de avondmaalskelk is waarin het bloed van Jezus Christus onder het kruis is opgevangen. Hoogleraar religieuze symboliek Robert Langdon en cryptologe Sophie Neveu ontdekken daarentegen dat achter dit symbool een groot geheim van de christelijke kerk schuil gaat. Zij komen op het spoor van hun ontdekking als gevolg van de moord op conservator Jacques Saunière in het Louvre. Het raadsel dat zij daar aantreffen brengt hen bij de schildering van het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci. Deze blijkt codes te bevatten die duiden op een geheim rond Maria Magdalena en Jezus, een mysterie waarvan de openbaring de kerk op haar grondvesten zou doen schudden. Daarom wordt op leven en dood gestreden tussen de kerkelijke organisatie Opus Dei en het geheime genootschap Priorij van Sion. Langdon, die ook nog door de politie achtervolgd wordt wegens de moord, en Neveu geraken met Opus Dei in een wedren om de onthulling of vernietiging van het eeuwenoude geheim.*

Het boek van Brown stond al lang (bijna twee jaar) in onze boekenkast, maar ik was er nog niet toe gekomen het te lezen. En of het aan de vertaling ligt, of dat het in het originele Engels ook zo is, weet ik niet, maar de taal in de proloog en het eerste hoofdstuk vond ik erg storend en deden mij het ergste vrezen. “Een boek dat zo populair is, dat zal wel tegenvallen”: wat een vooroordelen! De Da Vinci Code zit meesterlijk in elkaar en de mengeling van detective-elementen en kunsthistorische feiten maakt dat je het boek moet en zal uitlezen. Een aanrader voor iedereen!

*Bron: nl.wikipedia.org