Adriaan van Dis, In het buitengebied

Beoordeling: 4 sterren

Boeken van Adriaan van Dis zijn soms beter en soms minder briljant, maar altijd interessant en leesbaar. Zo ook In het buitengebied. En deze valt in de categorie ‘beter’. Het thema eenzaamheid wordt op prachtige wijze verbeeld. Met name het eerste deel, waar humor en treurigheid elkaar afwisselen is erg sterk.

Naarmate het boek vordert, wordt de naïviteit van de hoofdpersoon steeds duidelijker; iets te duidelijk zelfs. Van Dis speelt daarmee in het boek, met die naïviteit, maar gaat wat mij betreft net te ver in het spel.

Daarnaast speelt hij ook in dit In het buitengebied weer met autobiografische elementen, met zijn eigen persoon of de persoon die hij naar buiten toe presenteert. Ook dat is typisch Van Dis.

Multatuli, Max Havelaar

Beoordeling: 3 sterren

Max Havelaar heb ik voor de derde keer in mijn leven gelezen. De eerste keer was voor mijn leeslijst op de middelbare school. Ik snapte geen snars van het boek, mijn docent was overspannen dus druk om echt te presteren was er niet, dus ik heb het boek nooit uitgelezen.

De tweede keer was mijn eerste studiejaar. Met moeite heb ik me door het boek gewerkt, het tentamen goed gehaald en me uiteindelijk zelfs gespecialiseerd in de negentiende eeuw. Maar ik heb inmiddels ook veel betere boeken gelezen uit die Ijzeren Eeuw.

Maar ik wilde, nu ik het boek in de Perpetuareeks in de kast heb staan, toch nog weer een kans geven. Het boek zit ingenieus in elkaar en is interessant in zijn opzet. Ook de negentiende-eeuwse humor snap ik een stuk beter met de kennis van de negentiende eeuw die veel groter is geworden sinds 2003. Maar het boek blijft ook lastig te doorgronden. De verhandelingen over de wijze waarop het cultuurstelsel functioneert in Lebak zijn nogal saai, hoewel ze het kernpunt vormden voor Multatuli’s reden het boek te schrijven.

Drie sterren klinkt lekker gemiddeld en gek laag voor het derde beste boek uit de Nederlandse literatuur. Toch blijft het boek voor mij vooral erg interessant, maar niet zo heel leesbaar.

 

Dimitri Verhulst, Problemski hotel

Beoordeling: 3 sterren

Problemski hotel is het vierde boek van Verhulst dat ik las en met elk boek wordt Verhulst fragmentarischer: De helaasheid der dingen is nog een coherente roman, Godverdomse dagen op een godverdomse bol was al fragmentarischer en met Problemski hotel laat Verhulst de verhaallijn bijna helemaal los. Dat is mij echter te los en kan ik ook niet zo enthousiast over dit boek zijn als over eerdere boeken en zijn boekenweekgeschenk.

En dat terwijl dit thema, de asielzoeker, mij zeker interesseert. Niet alleen omdat ik dat in het werk van bijvoorbeeld Abdolah al erg leuk vond, maar vooral omdat ik het toneelstuk voor de toneelclub van de Grundel in 2000 over dit thema schreef. De verhalen van Verhulst zijn dan ook op zichzelf erg interessant. De structuur, maar ook de stijl vermoeien echter te veel tijdens het lezen. De stijl wordt soms erg grof, stevig en past minder goed bij sommige fragmenten in mijn ogen. Een aardig boek, maar geen topper.

A. Defresne, Het gehucht (boekenweekgeschenk 1958)

Beoordeling: 2 sterren

Wat een saai, nikszeggend boek met een storende alwetende verteller. Hij kijkt neer op de mensen in Het gehucht. Het verhaal sleept zich wat voort na de aanvankelijke set dressing. Ik heb het boek wel uitgelezen, dus daarom krijgt het boek van mij twee sterren, maar nee, dit is een van de slechtste boekenweekgeschenken die ik gelezen heb.

Elisabeth de Jong-Keesing, De zalenman (boekenweekgeschenk 1960)

Beoordeling: 3 sterren

De zalenman is een ouder boekenweekgeschenk, een novelle uit de vooroorlogse traditie. De psychologische roman over een stervende patiënt in het ziekenhuis is een monologue interieur die aan de ene kant nogal saai lijkt, maar aan de andere kant genoeg weet te boeien om het boek vrij snel uit te lezen. Het tijdsbeeld dat het ziekenhuis uit het einde van de jaren ’50 oproept is mooi en wanneer de patiënt overlijdt aan het einde van het boek, voel je dat zelfs een beetje mee.

Herman Koch, Makkelijk leven (boekenweekgeschenk 2017)

Beoordeling: 3 sterren

Herman Koch kennen we van bestsellers en ook door mij gewaardeerde boeken als Het diner en Zomerhuis met zwembad Als zo iemand dan een boekenweekgeschenk mag schrijven zijn de verwachtingen altijd wat hoog gespannen. Sommigen maken dat waar, zoals Tommy Wieringa. Herman Koch lost met Makkelijk leven de belofte niet helemaal in.

Het boek is een typische Koch met een hoofdpersoon die nogal cynisch tegen het een en ander aankijkt. Maar het is allemaal ook net iets te bekend: de zelfhulpgoeroe met zelf een probleem kennen we uit Love happens, de cynische blik uit Zomerhuis met zwembad en het verhaalverloop is ook niet erg onvoorspelbaar. Het is veel geneuzel zonder grote spanningsboog. Een aardig vermakelijk verhaal, maar ik had gehoopt op meer.

Kader Abdolah, Salam Europa 

Beoordeling: 5 sterren

Salam Europa! is weer een typische Abdolah: een historisch verhaal uit het oosten, fictie en feiten vermengd in een interessant, zeer leesbaar en leerzaam verhaal. De boodschapper en het Het huis van de moskee kent een waardevolle opvolger.

Kleine terzijde voor Arthur Japin: dit soort boeken moet u weer gaan schrijven! Ga weer eens voor een De overgave of Een schitterend gebrek in plaats van een hoop filosofisch geneuzel.

Terug naar Salam Europa! Het verhaal van de rondreizende sjah is op zichzelf niet superspannend: dat is vooral historisch interessant. En voor iedereen met een negentiende-eeuwse of historische interesse is dit een heerlijke verhaallijn. De vermenging met het verhaal van de onderzoeker en zijn studente en de actuele gebeurtenissen in 2015, dat is echter wat deze roman inhoudelijk interessant maakt.

De vorm is eveneens interessant: de verteller die als persoon deel uitmaakt van het verhaal is erg negentiende-eeuws, de hekajat is een oosters element, het dagboek een veelgebruikte verhaalvorm. Kortom: de vermenging van genres maakt Abdolah een prachtige schrijver en Salam Europa! een prachtig boek. Dank Jessie voor dit mooie cadeau.

 

Anton Koolhaas, Een schot in de lucht (boekenweekgeschenk 1962)

Beoordeling: 1 ster

Meestal probeer ik minimaal 1/3e van een boek te lezen voor ik het wegleg, soms gebeurt dat eerder. Zoals bij Een schot in de lucht: saai, niet te volgen, niet boeiend, 1 ster. En door met wat beters.

Agaath van Ree, De onbekende uren (Boekenweekgeschenk 1961)

Beoordeling: 3 sterren

De onbekende uren is geschreven door een auteur die niemand nu nog kent. In die tijd werd het geschenk als wedstrijd georganiseerd en het beste verhaal werd uitgebracht. Maar waar winnares Hella Haasse een glansrijke carrière had nadien, is van Agaath van Ree verder weinig vernomen na De onbekende uren. Het verhaal leest snel, heeft een aardig uitgangspunt, maar is geen hoogvlieger. Leuk om gelezen te hebben, geen drama-uitgave van het CPNB, maar ook  geen topper.

Arnon Grunberg, Tirza

Beoordeling: 5 sterren

Er zijn van die boeken die je vaker kunt lezen, die mooi blijven, die prijzen verdiend hebben gekregen, die iedereen leest en die toch niet zonder reden zoveel gelezen worden: Tirza is er zo een. Het bijzondere is dat Tirza zowel een goed leesbaar als extreem goed boek is.

Al vrij snel krijg je een hekel aan de bijzondere hoofdpersoon Jörgen Hofmeester. Maar hij is ook zo interessant dat je graag door wilt lezen. Bovendien is hij, zeker bij tweede lezing van het boek, een heel consistente hoofdpersoon, wiens gedrag later in het boek al voorspelbaar is aan de hand van uitspraken en gedragingen in het begin.

Bovendien kent het boek een aantal bijzondere wendingen. Wendingen die je vooraf ziet aankomen, wendingen die je niet ziet aankomen en wendingen die je bij tweede lezing anders gaat interpreteren.

 

De stijl is mooi, je zit in het hoofd van Hofmeester en de wijze waarop hij praat, denkt (en Grunberg dus schrijft) sluit briljant aan bij de inhoud. Rijk taalgebruik, dat toegankelijk genoeg is voor leerlingen van de vijfde klas en docenten van in de dertig. Iedereen die dit boek nog niet heeft gelezen, zou dat moeten doen!