Thea Beckman, Wij zijn wegwerpkinderen

Wij zijn wegwerpkinderen Beoordeling: 4 sterren

Yvonne, Marcus en Benito worden van het ene tehuis naar het andere gesleept. De ‘vaders’ en ‘moeders’ daar doen wat ze kunnen en de groepsleiders ook. Soms is het best een gezellige boel in zo’n tehuis… maar toch! En gelukkig is daar ook nog oma. Maar op een dag besluiten ze hun vader en moeder te gaan opsporen. Eerst vinden ze hun moeder. Nu hun vader nog…*

Wij zijn wegwerpkinderen is een leuk verhaal, dat ik mij nog goed kan herinneren van toen ik het in de eerste klas van de middelbare school heb gelezen. Langzaam ontvouwde het verhaal zich voor mijn ogen en leverde het me diverse déjà vu’s op. Beckmans maatschappijkritiek, moderne gedachtes en licht moraliserende toon, waar ik het al eerder over had, passen in dit boek wel goed, waardoor het niet storend is en voor een lezer zelfs wat kan toevoegen aan het boek. Wel blijft de schrijfstijl in Beckmans boeken ondergeschikt aan het (spannende) verhaal, wat haar een typische Lemniscaatschrijfster maakt. Daarom uiteindelijk vier sterren.

*Bron: Bol.com

Gerrit Komrij, De klopgeest

De klopgeest Beoordeling: 5 sterren

Amsterdam, eind negentiende eeuw. Het is de tijd van het opkomend socialisme, van een grenzeloos vertrouwen in de toekomst en van een grote belangstelling voor spiritualiteit. De villa’s in Zuid schieten als paddestoelen uit de grond, terwijl een paar honder meter verderop de nauwe stegen en straatjes van de binnenstad krioelen van de hoeren, charlatans en potsenmakers.
Hector, een dandy in hart en nieren, weet vanuit de krochten van de stad het welvarende paradijs van de villawijk binnen te dringen door zich aan te bieden als medium – een bemiddelaar tussen de wereld van de geesten en die van de levenden. In de weelderige huiskamers van de rijken houdt hij seances voor een gretig publiek, en voldoet hij aan hun wensen, verlangens en dromen.
Ook Hectors beste vriend George heeft visioenen van een nieuwe wereld, zij het van een wat aardsere variant. Hij is een vurig pleitbezorger van het socialisme, dat onder de arme bevolking van de binnenstad aan de man gebracht moet worden. Hij bezoekt talloze bijeenkomsten waar wordt opgeroepen tot saamhorigheid en verzet tegen de machthebbers, en zoekt naarstig naar een manier om de heersende klasse ten val te brengen.
Terwijl de stad en haar bewoners zich krachtig een weg banen naar de nieuwe tijd, dromen Hector en George ieder op hun eigen manier van een betere toekomst. Dan komen ze er echter langzaam maar zeker achter dat hun idealen en visioenen niet meer zijn dan luchtkastelen, en vallen hun dromen een voor een aan gruzelementen.*

Het boek komt in de eerste helft langzaam op gang. Komrij schetst Amsterdam aan het einde van de jaren ’90 van de 19e eeuw, een typische fin-de-sciècledandy en een typische laat-negentiende-eeuwse socialist. Na deze schets komt het verhaal echter snel op gang. De vraag hoe Hectors werkzaamheden als medium in elkaar zitten, waarover je in de eerste helft met veel twijfels wordt opgezadeld, wordt langzaam opgelost.
De klopgeest
is een gerafineerde pronkkast, volgestouwd met Komrijs kennis van de negentiende eeuw. Waar Harry Mulisch doorgaans echter te duidelijk laat zien dat hij zijn kennis wil etaleren, zijn de pronkstukken van Komrij netjes geplaatst tussen de decorstukken van het verhaal. Het is boek met een mooi verhaal, stijlvol taalgebruik en het schetst een mooi beeld van de 19e eeuw.

*Bron: flaptekst De klopgeest

Thea Beckman, Vrijgevochten

Vrijgevochten Beoordeling: 2 sterren

Zierikzee begin achttiende eeuw. Jasper droomt van varen over de wereldzeeën en vreemde landen zien, maar als hij aanmonstert op de Anne-Maria blijkt de werkelijkheid heel anders te zijn. Het schip wordt gekaapt en binnen enkele weken staat hij geketend op de kade van Tunis om als slaaf verkocht te worden.*

Vrijgevochten is één van de latere boeken van Thea Beckman en ergens in haar carrière is het helaas allemaal minder geworden. Dit boek was niet spannend, het is een aaneenschakeling van telkens min of meer gelijke situaties. Een langere spanningsboog ontbreekt en de ontknoping is ook al van verre zichtbaar. Bovendien krijg je na de ontknoping nog eens een flinke herhaling van al het voorgaande wanneer Jasper in Zierikzee terugkeert en zich Tunesië herinnert.

En om zelf ook nog maar eens in herhaling te vallen: Thea Beckman plant in bijna al haar boeken twintigste-eeuwse overdenkingen in historische figuren. Erg jammer, omdat de problemen, twijfels en gedachtes die Jasper heeft daarom niet geloofwaardig zijn en zelfs gaan storen. Sla deze van Beckman maar over.

*Bron: Bol.com

Mustafa Stitou, “Varkensroze ansichten”

Varkensroze ansichten Beoordeling: 5 sterren

De vernietiging van oude verbanden, god, manipulaties, alledaagse absurditeiten, het universum van een nieuwbouwwijk, de natrillingen van elf september, ‘het Westen’, ‘het Oosten’, vader- en moederfiguren, een joodse verloofde. In Varkensroze ansichten raapt de dichter zichzelf bijeen en probeert zijn positie te bepalen in een veranderende werkelijkheid. Varkensroze ansichten vormt een onbestemd geheel, een zoektocht waarbij ironie en betrokkenheid, humor en ernst hand in hand gaan.*

Varkensroze ansichten is een bundel die je blijft lezen. De gedichten die Stitou schrijft zijn zowel inhoudelijk als qua vorm en klank prachtig. Ze raken je bij de eerste lezing, maar daarna is er nog zoveel meer in te ontdekken. En je wilt na de eerste lezing ook meer. Je wilt elk gedicht nog een keer lezen en nog een keer. De cd die bij de bundel wordt geleverd (vijfde druk uit 2006) is al even de moeite waard. Een bundel die iedereen in de kast móét hebben!

*Bron: Flaptekst Varkensroze ansichten

Wolf Kielich, Vrouwen op ontdekkingsreis

Vrouwen op ontdekkingsreis Beoordeling: 3 sterren

De negentiende eeuw was vooral de eeuw van de grote ontdekkingsreizen met beroemde namen als Stanley, Livingstone, Speke en Baker. Dat ook vrouwen zich in onbekende gebieden waagden is echter minder bekend. Zo drong de Oostenrijkse Ida Pfeiffer op Sumatra het gebied binnen van de Batakse menseneters, waarin zich nooit Nederlandse militairen en bestuursambtenaren hadden gewaagd. Daisy Bates werd door de Aboriginals als de geest van een voorouder vereerd, en de Nederlandse Alexandrine Tinne wist diep in Afrika door te dringen. Kielich portretteert in Vrouwen op ontdekkingsreis negen bijzondere vrouwen die de Victoriaanse moraal ontvluchtten.*

Het boek Vrouwen op ontdekkingsreis is een interessante verhalenbundel, die een mooi inkijkje geeft in de negentiende-eeuwse wereld. Onontdekte werelddelen, inheemse volken, kolonialisme; het is een wereld die we vandaag de dag nauwelijks nog kennen. Ook leest het boek als een trein, Kielichs stijl is helder en boeiend, zonder te simpeltjes te worden.
Wel simpel werd ik van de inleiding bij de bundel. Het feminisme druipt er vanaf en ook in de verhalen steekt het “wij-vrouwen-tegen-de-wereld-gevoel” soms de kop op. De vrouwen uit de bundel hebben inderdaad een andere levensloop gehad dan de gemiddelde negentiende-eeuwse (of eenentwintigste-eeuwse) vrouw, maar de nadruk die hierop ligt gaat op een gegeven moment storen. Ook is het jammer dat de levensbeschrijvingen en de opbouw van de verhalen zo sterk op elkaar lijken. Achteraf is nauwelijks nog te zeggen welke gebeurtenis bij wie hoort en de verhalen lijken achteraf gezien meer een invulling van een model, dan een literaire uitdaging. Een aanrader voor wie meer over dit onderwerp wil weten, maar geen sterke bundel.

*Bron: Bol.com

Ingmar Heytze, Scooterdagboek

Scooterdagboek Beoordeling: 5 sterren

De Utrechtse dichter Ingmar Heytze lijdt aan hodofonie ofwel reisangst. Als gevolg hiervan verliet hij jarenlang zelden zijn woonplaats. Na tien jaar werd het tijd voor een doorbraak: de dichter nam motorrijles en haalde begin 2005 zijn rijbewijs. Met de mengeling van (zelf)spot en ernst die zijn werk kenmerkt, dot Heytze in ‘Scooterdagboek’ uit de doeken hoe hij zijn reisangst langzaam maar zeker van zich af weet te schudden, soms geholpen door het zingen van gospels in zijn motorhelm. Zijn belevenissen op het asfalt zullen een feest van herkenning zijn voor elke motorrijder, en een uitgestoken hand naar iedereen die zijn angst wil overwinnen.*

Ik ben en blijf fan van Ingmar Heytze. Niet alleen zijn dichtbundels (1, 2) zijn aanraders voor zowel beginnende als gevorderde lezers. Ook Scooterdagboek zou iedereen moeten hebben gelezen. En zoveel werk is dat niet: 105 bladzijdes in A5-formaat. De belevenissen op zijn scooter die hij beschrijft zijn alledaags en niet heel bijzonder, maar zijn natuurlijke omgang met de taal, het slechts sporadisch gebruiken van kunstgrepen en de humor die gedoseerd wordt verwerkt, maken de verhalen een lust om te lezen. Vijf sterren meer dan waard.

*Bron: Bol.com

Thea Beckman, Saartje Tadema

Saartje Tadema Beoordeling: 5 sterren

1712. De zevenjarige Saartje Tadema komt met haar broer terecht in het Burgerweeshuis aan de Kalverstraat in Amsterdam. Saartje is een slim meisje, dat dol is op lezen, maar in het weeshuis zijn nauwelijks boeken te vinden en als ze erom vraagt krijgt ze te horen dat ze dankbaar en gehoorzaam moet zijn en vooral niet moet zeuren. Zo worstelt Saartje zich door een aantal moeizame jaren heen, reikhalzend uitziend naar het moment dat ze het weeshuis mag verlaten. Als ze op een dag even weg mag voor een boodschap grijpt Saartje haar kans? ze weet een baantje te bemachtigen als dienstmeisje in de ‘Herberg-op-het-IJ’, een stadsherberg waar veel zeelui komen. Vanaf dat moment verandert Saartjes leven.*

In de brugklas heb ik veel gelezen van Thea Beckman en nadat Kruistocht in spijkerbroek toch wel een beetje tegenviel, was Saartje Tadema echt heel erg leuk. Het verhaal heeft veel minder een moraliserende ondertoon en de hoofdpersoon heeft wat meer psychologische diepgang. Toch is ook hier de wereldbeschouwing van de jaren ’70 door het verhaal heen te zien (feminisme, secularisatie, zelfstandige burgerzin). Waar me dat bij Kruistocht in spijkerbroek zo stoorde dat het het boek een ster kostte, is het hier aanwezig op een manier die literair-historisch wat toevoegt aan het boek, zonder te overheersen. Lezen dus!

*Bron: Bol.com

Rudyard Kipling, Kim

Kim Beoordeling: 3,5 sterren

Rudyard Kipling, winnaar van de Nobelprijs voor literatuur, schreef verschillende romans, waaronder Het jungleboek en het meesterwerk Kim. Kim (1901) is het kleurrijke en tijdloze verhaal over een vroegwijze weesjongen van deels Ierse en deels Indiase afkomst, die tussen twee culturen staat. Hij moet zich in zijn eentje zien te redden in het chaotische Lahore, stad van markten en legerkampen, opstandelingen en gelovige massa’s. Zijn leven verandert als hij samen met een oude Tibetaanse lama op zoek gaat naar de Levensrivier en hij tegelijk verwikkeld raakt in een spionageaffaire. De rivier lijkt onvindbaar, maar Kim leert veel over de wereld en zichzelf.*

Voor het eerst in meerdere jaren kon ik echt niet kiezen. Drie sterren? Of vier sterren? Kijkend naar de kwaliteit van Kiplings werk moet ik gaan voor vier of misschien wel vijf sterren, kijkend naar mijn leesplezier moet ik gaan voor drie of misschien wel twee sterren.
Kipling is een goed romancier, zijn verhaal heeft mooie spanningsbogen, fantastische personages die je tot in de kleinste details leert kennen, kent prachtige omschrijvingen van de omgeving, kortom: een rijke roman. Maar het verhaal is wel meer dan 100 jaar oud en je kunt dit boek alleen lezen wanneer je er met je hoofd bij bent. Het boek is daardoor niet zo toegankelijk en maakt het een aanrader voor de literaire fijnproever. En dat resulteert (voor het eerst en waarschijnlijk ook voor het laatst) in 3,5 ster voor Kim van Rudyard Kipling.

*Bron: Bol.com

Francine Oomen, Gek van liefde

Gek van liefde Beoordeling: 4 sterren

Iedereen is wel eens gek van liefde: iedereen kent de maniakale begeerte die met grote hartstocht gepaard gaat en de dwaze haat die met het voorbijgaan van de passie komt – maar niet iedereen kan die gekte goed onder woorden brengen.
In Gek van liefde beschrijft Francine Oomen gevoelens van verlangen, verliefdheid en liefdesverdriet. Haar gedichten bieden troost aan wie afscheid moet nemen van een oude liefde en herkenning voor wie hunkert naar een nieuwe. In heldere taal en zonder pathetiek analyseert ze haar iegen liefdeleven: vallen en opstaan, sadder and wiser – dat is de kern van deze bundel liefdespoëzie.*

Toen ik de bundel van Oomen opensloeg, waren de eerste gedichten die ik las geen pennenvruchten waar ik blij van werd, maar lezend en speurend kwam ik tussen de joepie-joepie-lyriek ook enkele pareltjes tegen. Dit zijn vooral de gedichten waarin de triestere kanten van de liefde aan bod komen.
Deze bundel is een bonte mengeling van mooie en minder mooie poëzie met allerlei verschillende onderwerpen, thema’s, gedachten en variaties in stijl. Zo zijn er het prachtige Voorbij, het ontroerende Geen prettig aangezicht, het flutsige Liedje dat almaar door mijn hoofd blijft malen en het onbegrijpelijke Geel weiland.

*Bron: Flaptekst Gek van liefde

Kruistocht in spijkerbroek (regie: Ben Sombogaart)

Kruistocht in Spijkerbroek Beoordeling:2 sterren

De vijftienjarige Dolf gebruikt een prototype van een tijdmachine en belandt tegen zijn wil in de middeleeuwen. Hij wordt neergeslagen door overvallers, maar wordt gered door de mooie en stoere Jenne. Zij maakt deel uit van een kinderkruistocht: achtduizend kinderen op weg naar Jeruzalem om de stad te bevrijden van de Arabieren. Dolf helpt de kinderen de verschrikkelijke bergen te trotseren, infectieziekten te overwinnen en rovende ridders te bevechten. Langzaamaan begint Dolf zich te realiseren dat het echte gevaar niet schuilt achter de volgende bergtop,maar dat het gevaar in de kruistocht zelf zit. Dolf verdenkt de charismatische leider van de kruistocht, vader Anselmus, ervan hem in te zetten als een pion in zijn verschrikkelijke plannen…*

De verfilming van het boek Kruistocht in spijkerbroek viel mij ontzettend tegen. Er zijn zeker enkele toevoegingen aan het verhaal gedaan om ervoor te zorgen dat het verhaal een logischer ontstaan krijgt, maar er zijn ook een hoop dingen die het verhaal slechter maken: er zijn zeer veel open eindjes die je in kunt vullen als je het boek kent, maar die beter óf uitgewerkt óf geschrapt hadden kunnen worden. Er is zelfs een (waarschijnlijk bij de montage ontstane) fout. Bijna aan het einde van het verhaal wordt Dolf beschuldigd van ketterij. Na de begrafenis van Carolus zal hij berecht worden, maar wat schetst de verbazing? Twee scènes later loopt Carolus weer vrolijk rond en is er geen begrafenis en geen berechting.
Verder is de muziek dramatisch slecht, de casting is daarentegen weer erg goed, alleen was het fijn geweest als deze goed gecaste lieden ook nog goed konden acteren. Al met al een leuke poging, maar voorlopig houd ik het bij het boek.

*Bron: Bol.com