Tom Lanoye, Maten en gewichten

Maten en gewichten Beoordeling:4 sterren

In deze bundel columns uit Humo van Lanoye uit de periode 1992-1994 bespreekt Lanoye met name de Antwerpse politiek. Daarnaast staat in de bundel ook zijn lezing Janus in Sarajevo.

Het is als niet-Vlaming even wennen als je aan deze bundel begint. Je mist de sociaal-culturele context waarin deze teksten zijn geschreven en vooral de vele namen van politieke figuren roepen geen beeld op. Wel leer je de mensen, doordat ze in meerdere columns terugkeren, langzaam beter kennen. De bundel moet je echter vooral lezen voor de lezing Janus in Sarajevo en de reeks Kaap de goede hoop. Lanoyes stijl is onovertroffen en hij is naast een zeer getallenteerd fictieschrijver, ook een zeer getallenteerd columnist/polemist. Bovendien geeft lezing van de columns na meer dan 15 jaar soms een destijds niet bedoeld humoristisch effect. Jean Marie Pfaffs plaatsing in een rijtje met onder andere Ghandi wordt na de real-life soap nog grappiger en de onmogelijkheid van een zwarte president van de Verenigde Staten leest na 2009 ook anders dan voorheen. Zeker een aanrader, maar wel voor de stilistisch ingestelde lezer.

G.A. Bredero, Groot lied-boeck

Beoordeling: 3 sterren

Het Groot lied-boeck van G.A. Bredero laat zien dat Bredero een getalenteerd schrijver en dichter was. Wat betreft vorm past hij prima in de tijd, maar leest hij ook nu nog zeer prettig. Wat betreft de inhoud en de manier van benaderen is het Groot lied-boeck verouderd. Het boertighe is niet altijd meer ons soort humor, het aendachtighe is voor de seculiere medemens vaak wat ver van mijn bed, slechts het amoreuse spreekt in de meeste gevallen nog aan. Gedichten van een kundig schrijver voor de liefhebber.

P.C. Hooft, Emblemata amatoria

Beoordeling: 1 ster

Met de emblemata (afbeeldingen met een zin erboven en gedichtje eronder, vergelijkbaar met Fokke&Sukke) van P.C. Hooft kan ik helemaal niets. Niet omdat het 17e-eeuwse Nederlands onbegrijpelijk is, maar ik kan er gewoon niets mee. Snel weer door naar wat leuks.

Thea Beckman, Stad in de storm

Stad in de storm Beoordeling: 4 sterren

1672. Utrecht is bezet door de Fransen en de stadsbewoners beleven spannende tijden. Hans werkt in de drukkerij van zijn vader. Om het moreel van de bevolking hoog te houden drukken ze ’s nachts in het geheim pamfletten met nieuws dat de belegerde stad in is gesmokkeld. De Hollandse waterlinie wordt voortduren bestookt, de Engelsen worden voor Kijkduin door Michiel de Ruyter verslagen en ondertussen worden de gebroeders De Witt door het gepeupel vermoord, tot afgrijzen van vriend en vijand. Als de Fransen eindelijk wegtrekken, krijgt Utrecht een klap die misschien nog wel zwaarder is dan alle vorige.*

Hoewel Stad in de storm meer een romantisch geschiedenisboek dan een historische roman is, was het wel een van de beter boeken van Thea Beckman die ik heb gelezen. Je leeft mee met het hoofdpersonage, krijgt een boel boeiend informatie over Utrecht aan het einde van de 17e eeuw en wat betreft stijl is dit boek beter dan wat ik tot nog toe van Thea Beckman heb herlezen. Een welverdiende vier sterren.

*Bron: flaptekst Stad in de storm

PPC D66, Vertrouw op de eigen kracht van mensen

Beoordeling: 4 sterren

De permanente programmacommissie van D66 heeft in het afgelopen jaar gewerkt aan het essay Vertrouw op de eigen kracht van mensen, sociaal-liberale grensverkenningen. Dit 52 pagina’s tellende boekje verwoordt het basale mens- en maatschappijbeeld van de sociaal-liberaal en alle grenzen, vragen en kanttekeningen die daar bij te maken zijn.

Het boekje is een interessante zoektocht naar een gezamenlijke grond. En zoals in de epiloog gezegd moet dit boek niet leiden tot eindeloos gebakkelei binnen de gelederen over die punt of komma in de tekst die anders had gemoeten. Het moet een basis zijn voor het politiek handelen, een visie achter het oplossen van concrete maatschappelijke problemen. In dit doel is het boekje in elk geval goed geslaagd.
Wel heb ik twee kanttekeningen: ten eerste is het boekje erg wetenschappelijk/elitair van taalgebruik. De gemiddelde Nederlander kan niets met deze tekst en dat lijkt mij een gemiste kans. Daarnaast vind ik de balans in het boekje tussen wat ouders aan opvoeding moeten doen en wat er van het onderwijs wordt verwacht te ver doorslaan naar het onderwijs. Van de mogelijkheden van het onderwijs moeten geen wonderen worden verwacht.

Kortom: een mooi uitgangspunt voor discussie binnen en buiten D66 over de mens en maatschappij, een goed handvat voor praktisch politiek handelen in elitair geschreven Nederlands.

Rutger Kopland, Het orgeltje van yesterday

Het orgeltje van yesterday Beoordeling: 4 sterren

Deze bundel van Rutger Kopland biedt een gevarieerd aanbod aan thema’s. Sommige zijn licht, zoals Verhaaltje voor jullie, anderen zijn zwaarder, zoals de drie gedichten onder de titel Bij de dood van mijn vader. Maar toch weet Kopland ook zware onderwerpen altijd een lichte toon mee te geven en laat hij je na het lezen van zijn gedichten achter met een prettig gevoel. Een van de betere Nederlandse dichters van de twintigste eeuw.

Tom Lanoye, Spek en bonen

Spek en bonen Beoordeling: 5 sterren

In deze bundel zijn diverse eerder gepubliceerde verhalen van Tom Lanoye samengebracht. De verhalen hebben diverse onderwerpen en zijn gevarieerd van toon. Van het absurdistische Café Zeezicht tot het dramatiche Marlon tu n’es pas un ange.

Hoewel de diverse verhalen en stijlen soms een wat abrupte omslag van de lezer vragen in de manier waarop hij het verhaal benadert, zijn alle verhalen in deze bundel pareltjes van de Nederlandstalige literatuur. De stijl van Tom Lanoye is ijzersterk, hij beheerst alle technieken die schrijvers tot hun beschikking hebben: het spelen met perspectief, chronologie en herhalingen, spanning en opbouw; Lanoye is een meester in de techniek, zonder daarbij de inhoud en de grote lijn te verliezen. Wat deze bundel bovendien literair-historisch interessant maakt is dat onderwerpen als hiv/aids in de bundel meerdere keren voorkomen en deze uitstekend passen in de tijd waarin Lanoye deze verhalen schreef. Een welverdiende vijfsterrenbeoordeling!

Thea Beckman, De gouden dolk

De gouden dolk Beoordeling: 4 sterren

Een oude vrouw voorspelt Jiri, een eenvoudige smidszoon, dat hij eens de eigenaar zal zijn van de beroemde Gouden Dolk.
Al heel jong had Jiri van zijn grootvader verhalen over die dolk gehoord, die in het bezit is van de heerser van Aleppo, de geweldenaar Nour-ed-Din. En hoe zal hij die dolk dan ooit kunnen bemachtigen? Moet hij daarvoor meegaan met de kruistocht tegen de Saracenen, juist tegen Nour-ed-Din, die de christelijke vorstendommen in Palestina bedreigt?*

Dit boek deed me toch wel heel erg denken aan Kruistocht in spijkerbroek met een vleugje Vrijgevochten. Het verhaal is spannend, de reis die wordt beschreven is boeiend, maar toch is ook hier weer een wat moraliserend toontje aanwezig als het om standsverschillen en religies gaat. Al met al een van de betere boeken van Beckman.

*Bron: Bol.com

Miroslav Krleza, De Glembays

De Glembajs Beoordeling: 3 sterren

De Glembays is de virtuoos vertelde geschiedenis van de opkomst en ondergang van een aristocratische familie uit Zagreb. Aan het einde van de achttiende eeuw berooft en vermoordt de stamvader van de Glembays een handelsreiziger en legt zo het fundament voor het familiekapitaal. Honderdtwintig jaar later dansen zijn nazaten de charleston tussen de scherven van het Habsburgse keizerrijk terwijl de nouveaux riches staan te popelen om hun privileges over te nemen. Honderdtwintig jaar Europese geschiedenis, revolutie, kunst, oorlog, liefde, overspel en dood raast voorbij in De Glembays, een van de hoogtepunten in het oeuvre van de grote Midden-Europese schrijver Miroslav Krleža.*

De Glembays doet wat aantal personages betreft enigszins denken aan Oorlog en vrede van Tolstoj. Het eerste hoofdstuk is dan ook een aaneenrijging van genealogische gegevens en korte biografische schetsen. Een niet al te boeiend hoofdstuk waar je even doorheen moet. Dan volgen enkele hoofdstukken met mooi geschreven anekdotes en episodes uit het leven van diverse familieleden Glembay. Vooral het hoofdstuk De liefde van Marcel Faber-Fabriczy voor juffrouw Laura Warronigg roept veel herkenning op. Naarmate het boek vordert worden de personages echter steeds minder boeiend, verliezen de gebeurtenissen meer en meer relatie met de kern van de familie en leest het geheel steeds trager. Het boek was een tegenvaller en het maakt de flaptekst ‘geschiedenis van de opkomst en ondergang van een aristocratische familie’ voor mij niet waar. Krleza is een begenadigd schrijver met een wat archaïsche, typisch Oost-Europese schrijfstijl, maar inhoudelijk weet hij mij niet te binden. Eindoordeel: een beetje mwah…

*Bron: Flaptekst De Glembays

Tim Krabbé, Vertraging

Vertraging Beoordeling: 4 sterren

Jacques Bekker is op terugreis naar Nederland als het vliegtuig waarin hij zit een tussenlanding moet maken op Sydney. Van de drie uur vertraging maakt hij gebruik door een bliksembezoek te brengen aan zijn jeugdvriendin Moniek Illegems. Deze blijkt juist op het punt te staan haar biezen te pakken. Ze heeft zware fraude gepleegd en wordt om die reden gezocht door de politie. Wanhopig smeekt ze Jacques haar te helpen bij haar vlucht. Hij voelt daar aanvankelijk weinig voor, maar zwicht uiteindelijk en mist zo zijn vliegtuig. Daarna begint een heilloze tocht dwars door Australië met fatale gevolgen.*

Vertraging is een goed geschreven boek van een begenadigd schrijver. Ik kon me nog flarden van dit boek herinneren, omdat het op mijn leeslijst op het vwo heeft gestaan, maar pas nu kan ik Krabbés stijl en ambachtelijkheid pas echt waarderen.
Waar Tim Krabbé met Het gouden ei al liet zien de literaire technieken wat betreft spanning en tijd tot in de finesses te beheersen, doet hij dat met Vertraging opnieuw. Toch komt dit boek langzamer op gang en leest het eerste gedeelte als een soort roadmovie; niet het genre dat mijn grote voorliefde heeft. Naar het einde toe bouwt de spanning zich echter steeds meer op tot een prachtige climax. Zeker gaan lezen dit boek!

*Bron: flaptekst Vertraging