Mabel van Oranje, “In vrijheid blijven geloven”

Beoordeling: 3 sterren

“Prinses Mabel schreef het pamflet “In vrijheid blijven geloven” waarin ze haar visie geeft op de open, vrije samenleving. Een visie die de Prinses ontwikkelde tijdens haar werk in Bosnië en bij het ‘Open Society Institute’ van George Soros.

Het pamflet is een bewerking van de H.M. van Randwijklezing die prinses Mabel op 5 mei 2006 hield in de Sint Jacobskerk te Vlissingen.

Persvrijheid, politieke vrijheid, vrijheid van geest en geloof in vrijheid. Vier elementen die aan de basis staan van die open samenleving. Hoe belangrijk de rol van politiek en media ook is, het zijn juist diezelfde instituten die de democratie kunnen bedreigen.*

Het pamflet van Mabel van Oranje is interessant, maar niet verschrikkelijk baanbrekend. Ze haalt voornamelijk Popper aan en ik herken veel van mijn visie op de werkelijkheid en hoe de samenleving eruit zou moeten zien in haar verhaal. Het is echter geen tekst die je aan het denken zet of je visie op bepaalde zaken radicaal kan beïnvloeden of veranderen.
Een positief aspect van dit pamflet is dat ik een keer een andere kant van Mabel zie dan ‘Mabel, de ex van Klaas Bruinsma’.

Een leuke tekst, maar niet erg bijzonder.

*Bron: www.novatv.nl

Vincent Bijlo, “De woordvoerder”

 Beoordeling: 3 sterren

De woordvoerder is een tragikomische verbeelding van wat er in Nederland is misgegaan tussen 11 september 2001 en 6 mei 2002. De stem is het waardevolste bezit van de blinde Otto Iking. Na het afbreken van zijn studie Nederlands had hij besloten auditie te doen voor een cabaretfestival. Dankzij een overdosis zenuwen en een dramatische val van het toneel wist hij als aankomend cabaretier onmiddelijk zijn naam te vestigen.
Nu, vele jaren later, is hij een gearriveerd cabaretier. Avond aan avond laat hij zijn stem bulderen en donderen en sneren. Op een avond wordt hij door de net aangetreden lijsttrekker van de Partij van het Volk zitting te nemen in zijn campagneteam. Een opeenstapeling van gebeurtenissen tijdens de bizarre campagne gaat vooraf aan de schokkende dood van de lijsttrekker.

De roman van de blinde cabaretier Vincent Bijlo heeft mij blij verrast. Waar ik – mede door het wat treurige uiterlijk van het boek en de grote hoeveelheid waarmee het in de ramsj bij De Slegte lag – bang was een prutsboekje aan te treffen, blijkt Bijlo een meester over de taal. Hij schrijft krachtig, maar niet overdreven of lomp. Het verhaal is vermakelijk en boeit je direct. De twee verhaallijnen komen mooi samen en gelukkig is de roman niet doorspekt met allerlei makkelijke grapjes over zijn blindheid.

Toch heb ik me ook gestoord aan één (toch niet onbelangrijk) element in De woordvoerder: de ontzettend opzichtige en flauwe woordspelingen die van de werkelijkheid fictie hebben gemaakt. Kort een paar voorbeelden:

– sataniseren = demoniseren
– de doctor = professor (Pim Fortuyn)
– Aad de Boer = Ad Melkert

Als je het over de werkelijkheid wilt hebben, noem het beestje dan bij de naam, of maak er echte fictie van, zonder dat de lijntjes met de werkelijkheid zichtbaar zijn. Wanneer er een linkse partij is die Partij van het Volk heet, duizend rozen bestelt voor de en de woorden “sterk” en “sociaal” bezigt, noem het dan gewoon de PvdA. Ik heb me er echt aan geërgerd en daarom wil ik er geen vier sterren voor geven. Erg jammer voor een verder prima kennismaking met Vincent Bijlo als romancier.

René Appel, “Geweten”

 Beoordeling: 3 sterren

Geweten is een roman over een groepje jongeren dat vlak na de Tweede wereldoorlog fataal ontspoort in de voor hen deprimerende sfeer van wederopbouw en kleinburgerlijk optimisme. Bijna vijftig jaar later keert Peter van Galen, een van de leden van het groepje, terug naar de plaats waar het drama zich heeft afgespeeld, op zoek naar de waarheid over een duister verleden: wat is er precies gebeurd en waarom is het gebeurd? Stukje bij beetje ontdekt hij de schokkende realiteit van een jeugdgekte die op een verbijsterende manier uit de hand is gelopen.

Geweten is een spannend boek, zonder veel opsmuk of diepere bedoelingen. In hoofdstukken waarin heden en verleden elkaar afwisselen worden langzaam alle open plekken ingevuld en alle dwaalsporen en vermoedens opgelost.Een leuk en ontspannend boek, maar voor de wat geoefende lezer niet echt een uitdaging.

Benjamin Kunkel, “Besluiteloos”

Beoordeling: 3 sterren

Ik kan maar moeilijk besluiten wat ik van deze roman van Benjamin Kunkel vind. Het is leuk, maar niet érg leuk. Het is goed geschreven, maar er kan ook nog het een en ander verbeterd worden. Het is vermakelijk, al kan ik me totaal niet inleven. Ik weet het niet.

Dwight Wilmerding is pas achtentwintig jaar oud, maar zit al midden in een midlife crisis. Op zich niet vreemd: hij woont met wat vage vrienden in een klein appartement en zijn baan als helpdesk-medewerker bij de farmaceutische gigant Pfizer is niet bepaald sfeerverhogend. Daarbovenop lijdt hij ook nog eens aan aboulie, chronische besluiteloosheid die zo ver gaat dat hij enkel een besluit kan nemen door erom te tossen. Aangemoedigd door een van zijn kamergenoten onderwerpt hij zich aan een farmaceutisch experiment dat hem van zijn besluiteloosheid moet genezen. Wanneer hij ‘pfired’ wordt door Pfizer en uitgenodigd door een middelbareschoolvriendinnetje om naar Ecuador te komen, reist hij abrupt af naar Zuid-Amerika. Probleem is alleen dat Dwight maar niet kan besluiten of de pillen die hij slikt werken of niet. Diep in de jungle van de Amazone wordt zijn romantische ontsnapping een hilarische reis, op zoek naar verantwoordelijkheid, kennis en liefde.

Kunkel is bejubeld om zijn roman en de de grappige stapjes die hij buiten het verhaal zet om zijn lezer laat zien dat het slechts een boek is, vond ik zeer vermakelijk. Een voorbeeld:

“Nu wil ik met uw goedvinden even een montagetrucje toepassen dat ze altijd in films gebruiken om de eerste twee dagen in het oerwoud samen te vatten en u, op de manier waarop ze dat in films doen, een indruk te geven van de opwinding en de emotionele bijna-eensgezindheid van de twee hoofdpersonen terwijl ze van locatie naar locatie dartelen, want toen we eenmaal goed en wel op weg waren (en Edwin samen tweehonderd dollar in contanten hadden betaald), stortte zij zich net als ik met volle overgave in deze onverwachte excursie.” (blz. 153) [1 zin!]

Wat mij stoorde in de roman is dat er op bepaalde punten, meestal aan het eind van één van de drie delen, geen spanningsboog meer is. Deze is afgelopen op zo’n 80 tot 90% van het deel, maar ja…dan moet je die laatste 10% tot 20% nog. Bovendien kon ik me totaal niet inleven in Dwight en had ik eerder de neiging hem wat peper in zijn hol te willen stoppen dan dat ik met hem meeleefde. Bovendien was al vrij snel duidelijk dat meneer aan de placebo’s zat. Kortom: het boek had wat mij betreft spannender, puntiger en korter gekund en dan had ik de hekel aan de hoofdpersoon kunnen waarderen.

Kunkel is een goede schrijver, hij schrijft mooie zinnen, maar zit nog absoluut niet aan de toppen van zijn kunnen.

Jacques Vriens, “Ik doe niet meer mee en andere verhalen”

Beoordeling: 3 sterren

Deze verhalenbundel van Jacques Vriens bevat negen eerder gepubliceerde verhalen, waarin een persoonlijk of ‘maatschappelijk’ probleem dat jongeren betreft aan de orde komt. De verhalen zijn Ik doe niet meer mee, Een oud schrift, Wanneer doe je eens wat terug jandoedel?, Het podium, Krielkip en Giraf, Spijbelen, Hoogtevrees, De god van opa en Leukemie.

De verhalen van Jacques Vriens zijn herkenbaar en grappig, maar ze missen naar mijn gevoel een zekere ‘beleving’. Je ziet wat er gebeurt, maar bent er niet echt bij. Dit kan enerzijds komen door de stijl van Vriens, anderzijds doordat ik door mijn leeservaring niet verrast wordt door wat er gebeurt.

Voor jongeren (ik lees het eerste verhaal aan mijn beide brugklassen voor op dit moment) spreken de verhalen zeer aan, maar voor een wat gerijptere lezer zijn de verhalen helaas minder boeiend.

Kees van Kooten, “Annie”

 Beoordeling: 3 sterren

In dit boekje beschrijft Kees van Kooten de laatste maanden van Annie, de moeder van de ik-figuur, die niet los is te zien van de schrijver. Na het overlijden van zijn moeder denkt hij terug aan de laatste periode, waarin zij steeds dementer is geworden, in een verzorgingshuis is gaan wonen en uiteindelijk overlijdt als gevolg van trauma door een val van een trap en euthanasie.

Het boekje straalt trots en liefde voor zijn moeder uit. Het droevige verhaal over haar laatste jaren is gelardeerd met gedichten van de hand van Annie en grappige alzheimeranekdotes, zoals:

‘En dat is ook veel beter voor de spijsvertering ’s middags warm eten.’
‘Als ik maar eenmaal weer uit de war ben.’
In de zak van haar schort vind ik drie gebruikte wattenstaafjes, een theelichtkaarsje zonder pit, vier tot harde proppen gesnoten zakdoekjes, een doosje met hoorapparaatbatterijtjes, de nieuwe dubbelfocus bril waarvoor we uitgebreid naar de oogarts en de opticiën zijn geweest, maar die na één dag alweer kwijt was, een paar handen ongekookte rijst voor de duiven en drie ondersteboven opengescheurde enveloppen met bedelbrieven.

Een liefdevol en leuk boekje dat een glimlach op je gezicht brengt.

Boris van der Ham, “Voortrekkers & Baanbrekers”

Beoordeling: 3 sterren

Tweede Kamerlid Boris van der Ham zet in Voortrekker & Baanbrekers helder uiteen op welke manier sinds het referendum over de Europese Grondwet is omgegaan met het onderwerp Europa. Diverse argumenten van eurosceptici worden behandeld en met enkele rake voorbeelden of tegenargumenten genuanceerd of van tafel geveegd.

Hoewel ik het een goed boekje vind, met name vanwege het geluid dat hij hiermee laat horen, mis ik een wat concretere invulling van ‘wat nu?’. Hoe moet het nieuwe verdrag er in Boris’ ogen wel uit zien? Op welke terreinen samenwerking en op welke niet? De toekomst is voor eenieder onbekend en Nederland als Voortrekker en Baanbreker is een aanlokkelijk vooruitzicht, maar: hoe?

Het boekje is zeer leesbaar en duidelijk geschreven. Enige aanmerking die ik op de vorm nog heb is het feit dat het in zo’n rap tempo is geproduceerd dat er enkele zeer storende spel-, schrijf- en zetfouten zijn blijven staan, die met één keer extra lezen makkelijk te verhelpen waren geweest.

Het was minder dan ik ervan gehoopt had, maar wel een leuk, leerzaam en goed boekje om het anti-Europasentiment dat heden ten dage heerst te doorbreken.

Marga Minco, “De glazen brug” (Boekenweekgeschenk 1986)

Beoordeling: 3 sterren

Zoals vele boeken van Marga Minco speelt ook dit verhaal in de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Stella zit ondergedoken, maar wordt gedwongen diverse keren te verhuizen. Wanneer zij via het verzet de identiteit van de Zeeuws-Vlaamse Maria Rosellier kan aannemen en met hulp van ‘Carlo’ op een zolder de laatste jaren van de oorlog kan doorkomen, komt er rust in haar leven.
Zo’n twee decennia na de oorlog, na een huwelijk met en de scheiding van een Nederlandse geallieerde soldaat, Reinier, gaat Stella op zoek naar de identiteit van haar schuilnaam. In Avezeel krijgt zij van de huisarts de toedracht van Maria’s overlijden te horen. Tevens lezen we in het tweede deel hoe de jaren na de oorlog voor Stella zijn verlopen.

De vorm is traditioneel en kent als opvallend kenmerk de breuk tussen het ik-perspectief in het eerste deel en het personale perspectief in het tweede. Hierdoor lijkt het erop dat Stella dichter bij haar oorlogsverleden staat dan bij haar (recentere) huwelijk en scheiding en daardoor dichter bij Maria dan bij zichzelf.

De novelle van Minco is aardig, maar geen bijzonder boek. Het verhaal kent leuke elementen en is zeker vermakelijk, maar is zowel qua vorm als inhoud niet uitdagend. Een lekker tussendoortje.

Khalid Boudou, “Het schnitzelparadijs”

 Beoordeling: 3 sterren

De negentienjarige Marokkaan en drop-out Nordip maakt een einde aan zijn lusteloze bestaan en gaat aan de slag als afwasser in de keuken van het oer-Hollandse restaurant De Blauwe Gier. Met leeftijdsgenoten van allerlei afkomst en totaal verschillend karakter overleeft hij de dagelijkse hel van smurrie en stank omdat hij wil deelnemen aan het leven. Uiteindelijk weet hij zich een positie te verwerven in het restaurant en vindt hij zichzelf.

Hoewel het debuut van Boudou wat stug begint, is het vanaf het tweede deel een leuke en vermakelijke roman die talig zeer rijk is. Dit belooft veel goeds voor De President, zijn tweede boek.

Senger Diengotgaf, “Tprieel van Troyen”

Beoordeling: 3 sterren

Dit is een hoofse roman in zijn meest zuivere vorm. Het centrale thema is de hoofse liefde. Tijdens een wapenstilstand in de Troyaanse oorlog houdt het Troyaanse hof een maaltijd in het prieel van de titel. Dan volgen vier gesprekken tussen ridders en de door hun aanbeden dame. De minne is de eigenlijke hoofdpersoon, waar mee wordt gespeeld, die wordt bekend en afgewezen.*

Een interessant boek, dat veel kan vertellen over de tijd waarin het geschreven is, maar het is zeker geen ontspanningsliteratuur. Het is een soort Max Havelaar: het is een belangrijk boek en kan je veel leren, maar ík kruip er in ieder geval niet mee voor de open haard.

*Bron: Voorwoord versie in het Laurens Janszoon Costerproject