Arjen Lubach, Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend

Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend Beoordeling: 3 sterren

Op zijn vierentwintigste is Benjamin al een half leven wees. Een groot schuldgevoel heeft hem naar het buitenland gedreven, waar hij de tijd doorbrengt in gezelschap van toevallige vriendinnen en zijn eigen gedachten. Met onderkoelde humor vertelt hij over zijn leven en de mensen die daarin een belangrijke rol hebben gespeeld. Over Lotte, die op een dag zijn leven binnendenderde als een vrachtwagen een benzinestation. Over zijn vader, die hij nooit heeft gekend maar op wie hij erg lijkt – volgens mensen die zijn vader hebben gekend.  En over zijn moeder, die hij wel heeft gekend, maar veel te kort. En over oom Otto, die nooit over zijn verleden praat. Tot hij op een dag begint te vertellen. Daarna verandert alles.

Mensen die ik ken die mijn moeder hebben gekend is een mooi debuut, maar wel één die flink wat doorzettingsvermogen kost. Het boek begint ontzettend fragmentarisch, té fragmentarisch zelfs. Allerlei losse eindjes worden je door de schrijver toegeworpen en je kunt er alleen maar in verstrikt raken. Langzaam, té langzaam, komen die lijntjes echter bij elkaar en vormen een mooi verhaal. Pas als oom Otto begint te praten, valt alles op zijn plaats en ontstaat er een geheel waar je wel met een tevreden gevoel op kunt terugkijken.

Het lezen van Lubachs debuut is alsof je een vaas die in duizenden stukjes is gebarsten weer in elkaar gaat lijmen. Eerst kost het je ontzettend veel moeite om de eerste stukjes aan elkaar te passen, maar langzaam ontstaan er fragmenten die herkenbaar worden en uiteindelijk vormen ze weer een mooie vaas. Toch vergt het boek zoveel uithoudingsvermogen dat ik het drie sterren  meegeef: niet omdat de schrijver niet goed is, maar de lezer er ook goed voor moet zijn.

Flashdance (regie: Adrian Lyne)

Flashdance Beoordeling: 3 sterren

De succesvolle muziekfilm Flashdance vertelt het inspirerende verhaal van Alex Owens (Jennifer Beals), een mooie en vastberaden 18-jarige jonge vrouw die overdag de kost verdient als lasser en ’s nachts als danser in een plaatselijke bar werkt. In de film volgen we Alex’ strijd om onafhankelijkheid, haar zoektocht naar liefde en de verwezenlijking van haar droom te mogen dansen in het Pittsburgh Conservatory of Dance.*

Hoewel de meeste dansfilms te veel over dans en te weinig over een verhaal gaan, is dat bij deze film veel minder het geval. Het verhaal is nogal doorsnee, maar weet ook een niet-dansfan te boeien. Bovendien is de muziek wereldberoemd geworden en is het leuk de nummers die ik al regelmatig op de radio heb gehoord ook eens in hun oorspronkelijke context te horen. Wel is het zo dat het verhaal te dun is om echt te overtuigen. Bovendien stoort de typische jaren-’80-manier van op een fragmentarische manier monteren mij nogal. Een leuke film om mee weg te zakken op de bank met een hapje en een drankje.

*Naar: Bol.com

Maarten van der Weijden, Beter (voorpublicatie)

Beter Beoordeling: 3 sterren

Op 21 augustus 2008 won Maarten van der Weijden olympisch goud op de tien kilometer openwaterzwemmen in Beijing. Dat markeerde het einde van een lange weg naar de top. In 2001 werd bij hem acute lymfatische leukemie geconstateerd. Zijn overlevingskansen werden geschat tussen de dertig en vijftig procent. Na een serie zware chemokuren, waaronder een stamceltransplantatie, genas hij van zijn ziekte en pakte hij zijn loopbaan als wedstrijdzwemmer weer op. Hij won zilver op de tien kilometer tijdens het EK van Boedapest in 2006 en werd in 2008 in Sevilla op de vijfentwintig kilometer wereldkampioen.*

De voorpublicatie van Beter van zwemmer en wiskundige Maarten van der Weijden in Boek Magazine heeft mij zeer aangenaam verrast. De laatste jaren zijn er diverse boeken over de verwerking van de diagnose kanker verschenen. Kluuns Komt een vrouw bij de dokter of Sophie van der Staps Meisje met de negen pruiken zijn wellicht de bekendste voorbeelden. Vaak zijn die boeken op emotioneel vlak aanraders, maar is het stilistisch en structureel niet veel soeps. Dat is bij Van der Weijden anders: deze sporter en bèta-man kan schrijven. Ik ben zeer benieuwd naar het boek. Nu nog even drie sterren, later wellicht meer!

*Bron: Bol.com

G.A. Bredero, Groot lied-boeck

Beoordeling: 3 sterren

Het Groot lied-boeck van G.A. Bredero laat zien dat Bredero een getalenteerd schrijver en dichter was. Wat betreft vorm past hij prima in de tijd, maar leest hij ook nu nog zeer prettig. Wat betreft de inhoud en de manier van benaderen is het Groot lied-boeck verouderd. Het boertighe is niet altijd meer ons soort humor, het aendachtighe is voor de seculiere medemens vaak wat ver van mijn bed, slechts het amoreuse spreekt in de meeste gevallen nog aan. Gedichten van een kundig schrijver voor de liefhebber.

Miroslav Krleza, De Glembays

De Glembajs Beoordeling: 3 sterren

De Glembays is de virtuoos vertelde geschiedenis van de opkomst en ondergang van een aristocratische familie uit Zagreb. Aan het einde van de achttiende eeuw berooft en vermoordt de stamvader van de Glembays een handelsreiziger en legt zo het fundament voor het familiekapitaal. Honderdtwintig jaar later dansen zijn nazaten de charleston tussen de scherven van het Habsburgse keizerrijk terwijl de nouveaux riches staan te popelen om hun privileges over te nemen. Honderdtwintig jaar Europese geschiedenis, revolutie, kunst, oorlog, liefde, overspel en dood raast voorbij in De Glembays, een van de hoogtepunten in het oeuvre van de grote Midden-Europese schrijver Miroslav Krleža.*

De Glembays doet wat aantal personages betreft enigszins denken aan Oorlog en vrede van Tolstoj. Het eerste hoofdstuk is dan ook een aaneenrijging van genealogische gegevens en korte biografische schetsen. Een niet al te boeiend hoofdstuk waar je even doorheen moet. Dan volgen enkele hoofdstukken met mooi geschreven anekdotes en episodes uit het leven van diverse familieleden Glembay. Vooral het hoofdstuk De liefde van Marcel Faber-Fabriczy voor juffrouw Laura Warronigg roept veel herkenning op. Naarmate het boek vordert worden de personages echter steeds minder boeiend, verliezen de gebeurtenissen meer en meer relatie met de kern van de familie en leest het geheel steeds trager. Het boek was een tegenvaller en het maakt de flaptekst ‘geschiedenis van de opkomst en ondergang van een aristocratische familie’ voor mij niet waar. Krleza is een begenadigd schrijver met een wat archaïsche, typisch Oost-Europese schrijfstijl, maar inhoudelijk weet hij mij niet te binden. Eindoordeel: een beetje mwah…

*Bron: Flaptekst De Glembays

Jan Wolkers, Verzamelde gedichten

Verzamelde gedichten Beoordeling: 3 sterren

Hoewel hij vooral bekend werd met zijn verhalen en romans, maakte Jan Wolkers als dichter zijn debuut in de literatuur. In deze verzamelbundel brengt Wolkers-biograaf Onno Blom dit dichterschap in kaart, vanaf het allereerste, prille begin, tot en met de laatste versregels, neergekrabbeld op een doosje in het atelier.
Deze bibliofiele uitgave belicht in woord en beeld een poëtische ontwikkeling die bijna vijftig jaar omspant. Aanvankelijk klassiek en vormvast, later vrijer, maar steeds met dezelfde intensiteit, en altijd cirkelend om de grote Wolkers-thema’s: natuur, liefde en dood.*
Deze verzamelbundel van de gedichten van Wolkers is prachtig uitgegeven, vooral de in facsimile opgenomen handschriften zijn een mooie toevoeging aan dit boek. Bovendien maakt deze verzameling het mogelijk het totale oeuvre van Wolkers te overzien en dan valt mij op dat ik de oudere gedichten minder kan waarderen dan zijn jongere werk. De oudere gedichten zijn weinig toegankelijk en de taal klinkt stugger. De nieuwe gedichten zijn toegankelijker, zonder daarmee van mindere literaire kwaliteit te worden, en de taal wordt poëtischer.
Het hoofdthema natuur is niet mijn thema en de gedichten spreken me dan over het algemeen niet zo heel erg aan. Ik ben dan ook geen fan, ik vind zijn proza beter, maar Wolkers laat met zijn poëzie wel zien ook op dit vlak over literair talent te beschikken.
Als ik één gedicht moet kiezen dat iedereen wel even moet gaan lezen, is dat De nieuwe brug, een reactie op het overbekende gedicht van Marsman.
*Bron: Flapteks Verzamelde gedichten

Thea Beckman, Het wonder van Frieswijck

Wonder van frieswijck Beoordeling: 3 sterren

Kampen, augustus 1470. Om haar trouwe vriend Tieske te redden, moet de schependochter Alijt Kuinretorf op bedevaart naar Frieswijck. Na een spannende reis met een aantal merkwaardige reisgenoten, komt ze uiteindelijk in het dorpje aan. En dan gebeurt er iets wonderbaarlijks…*

Het wonder van Frieswijck is een leuk boek, maar is wel weer behept met wat ik maar het Beckmanprobleem zal noemen: het plaatsen van twintigste-eeuwse denkbeelden over (in dit geval) slavernij in het hoofd van een vijftiende-eeuwer. Dat maakt de boeken van Thea Beckman literair-historisch interessant, maar ik blijf me er maar aan storen. Een leuk tussendoortje, niet zo slecht als Vrijgevochten, maar geen topper.

*Bron: Flaptekst Het wonder van Frieswijck

Wolf Kielich, Vrouwen op ontdekkingsreis

Vrouwen op ontdekkingsreis Beoordeling: 3 sterren

De negentiende eeuw was vooral de eeuw van de grote ontdekkingsreizen met beroemde namen als Stanley, Livingstone, Speke en Baker. Dat ook vrouwen zich in onbekende gebieden waagden is echter minder bekend. Zo drong de Oostenrijkse Ida Pfeiffer op Sumatra het gebied binnen van de Batakse menseneters, waarin zich nooit Nederlandse militairen en bestuursambtenaren hadden gewaagd. Daisy Bates werd door de Aboriginals als de geest van een voorouder vereerd, en de Nederlandse Alexandrine Tinne wist diep in Afrika door te dringen. Kielich portretteert in Vrouwen op ontdekkingsreis negen bijzondere vrouwen die de Victoriaanse moraal ontvluchtten.*

Het boek Vrouwen op ontdekkingsreis is een interessante verhalenbundel, die een mooi inkijkje geeft in de negentiende-eeuwse wereld. Onontdekte werelddelen, inheemse volken, kolonialisme; het is een wereld die we vandaag de dag nauwelijks nog kennen. Ook leest het boek als een trein, Kielichs stijl is helder en boeiend, zonder te simpeltjes te worden.
Wel simpel werd ik van de inleiding bij de bundel. Het feminisme druipt er vanaf en ook in de verhalen steekt het “wij-vrouwen-tegen-de-wereld-gevoel” soms de kop op. De vrouwen uit de bundel hebben inderdaad een andere levensloop gehad dan de gemiddelde negentiende-eeuwse (of eenentwintigste-eeuwse) vrouw, maar de nadruk die hierop ligt gaat op een gegeven moment storen. Ook is het jammer dat de levensbeschrijvingen en de opbouw van de verhalen zo sterk op elkaar lijken. Achteraf is nauwelijks nog te zeggen welke gebeurtenis bij wie hoort en de verhalen lijken achteraf gezien meer een invulling van een model, dan een literaire uitdaging. Een aanrader voor wie meer over dit onderwerp wil weten, maar geen sterke bundel.

*Bron: Bol.com

Rudyard Kipling, Kim

Kim Beoordeling: 3,5 sterren

Rudyard Kipling, winnaar van de Nobelprijs voor literatuur, schreef verschillende romans, waaronder Het jungleboek en het meesterwerk Kim. Kim (1901) is het kleurrijke en tijdloze verhaal over een vroegwijze weesjongen van deels Ierse en deels Indiase afkomst, die tussen twee culturen staat. Hij moet zich in zijn eentje zien te redden in het chaotische Lahore, stad van markten en legerkampen, opstandelingen en gelovige massa’s. Zijn leven verandert als hij samen met een oude Tibetaanse lama op zoek gaat naar de Levensrivier en hij tegelijk verwikkeld raakt in een spionageaffaire. De rivier lijkt onvindbaar, maar Kim leert veel over de wereld en zichzelf.*

Voor het eerst in meerdere jaren kon ik echt niet kiezen. Drie sterren? Of vier sterren? Kijkend naar de kwaliteit van Kiplings werk moet ik gaan voor vier of misschien wel vijf sterren, kijkend naar mijn leesplezier moet ik gaan voor drie of misschien wel twee sterren.
Kipling is een goed romancier, zijn verhaal heeft mooie spanningsbogen, fantastische personages die je tot in de kleinste details leert kennen, kent prachtige omschrijvingen van de omgeving, kortom: een rijke roman. Maar het verhaal is wel meer dan 100 jaar oud en je kunt dit boek alleen lezen wanneer je er met je hoofd bij bent. Het boek is daardoor niet zo toegankelijk en maakt het een aanrader voor de literaire fijnproever. En dat resulteert (voor het eerst en waarschijnlijk ook voor het laatst) in 3,5 ster voor Kim van Rudyard Kipling.

*Bron: Bol.com

Vrouwkje Tuinman, “Vitrine”

Vitrine Beoordeling: 3 sterren

De wereld in Vitrine is een uitstalkast, waarin de hoofdpersoon rondkijkt en gezien wordt. Ze probeert mensen en situaties vast te leggen, terwijl ze zichzelf tegelijkertijd verbergt. Liefde, familie, alledaagsheid – het tentoongestelde leven wordt vol bewondering bekeken en van overbodige lagen ontdaan. Er wordt veel geobserveerd en maar mondjesmaat beleefd. Tot het moment waarop de ogen niet meer willen sluiten, de camera geen obstakel meer is en zelfs de dikste winterkleren er niet meer in slagen iets te verbergen.*

Ik weet niet zo goed wat ik met Vitrine aan moet. De drie sterren is dan ook meer een 6- omdat het niet onvoldoende is wat Tuinman doet, maar ze pakt me ook niet zo in dat ze een sterretje meer zou kunnen verdienen. Sommige gedichten spreken me aan, anderen totaal niet. Ik vermoed dat mijn probleem met Tuinmans poëzie is dat het ‘kopijeerlust des dagelijkschen levens’ blijft. Dat doet ze uitstekend, maar dat is voor mij lang niet voldoende om per se elke letter in deze bundel gelezen te willen hebben. Wat meer engagement, wat meer emotie of wat meer taalkunst zouden deze bundel goed hebben gedaan.

*Bron: flaptekst Vitrine