Marnix Gijssen, “Overkomst dringend gewenst” (boekenweekgeschenk 1978)

Beoordeling: 1 ster

Deze bundel korte verhalen is saai, slecht en lelijk. Om het in Potgieters termen uit te drukken “Kopijeerlust des dagelijkschen levens”, maar het mist de stijl van bijvoorbeeld Carmiggelt. De tekeningen van Wout van Vliet zijn lachwekkend: geen kunstenaar, maar een kunstenflanser; verschrikkelijk! Voor de enige leuke grap in het hele boekje moet je 85 pagina’s doorworstelen van de 105… niet lezen dus!

Hugo Claus, “De zwaardvis” (boekenweekgeschenk 1989)

Beoordeling: 5 sterren

Tijdens het verloop van een idyllische zomerdag op het land kruisen de lotsbestemmingen van vier mensen elkaar: een jonge, gescheiden vrouw, haar grillige zoontje, een aan lager wal geraakte veearts, en een dorpsonderwijzer. Een redeloze misdaad wordt begaan. Droombeeld en hartstocht, verlangen en teloorgang worden met elkaar verweven tot een intrigerend en vooral spannend verhaal.*

Dit is een zeer goed boekenweekgeschenk, een van de beste van voor 1995. De zoon en zijn godsdienstwaan is uitermate humoristisch, de trieste waarheid speelt prachtig op de achtergrond en het verhaal blijft spannend tot het einde. Het is een detective waarbij niet naar de dader, maar ook naar het slachtoffer wordt gezocht. Prachtig! Een aanrader!

*Bron: flaptekst De zwaardvis

Henri Knap, “De Ronde van ’43” (boekenweekgeschenk 1981)

Beoordeling: 4 sterren

De Ronde van ’43 speelt zich af op één oorlogsdag in een Nederlandse provinciestad. Een jonge huisvader maakt een zwerftocht op de fiets. Achterop zit een joods meisje. De man moet haar laten onderduiken. Hij bezoekt een aantal adressen. De bewoners wordt gevraagd of zij het meisje onderdak kunnen verschaffen. De oplossing moet worden gevonden, vóór de spertijd begint. Een oorlogsverhaal. Maar ook een verhaal voor en over alle mensen in alle tijden.

Dit boekenweekgeschenk heeft een goed verhaal. Technisch zit het niet heel ingewikkeld in elkaar, maar de emoties van de hoofdpersonen worden goed overgebracht. De spanning loopt goed op, het einde is happy, maar niet storend. Goed boekje!

Simon Carmiggelt en Peter van Straaten, “Mooi kado” (boekenweekgeschenk 1979)

Beoordeling: 3 sterren

In dit boekje over boeken vind men de op papier gevangen neerslag van Carmiggelts relaties met schrijvers. Een bloemlezing uit Carmiggelts nooit eerder gepubliceerde aandeel in de befaamde correspondentie met Gerard Reve, die de aandachte lezers van ‘De taal der Liefde’ naast Gerards daarin afgedrukte brieven leggen kan. Persoonlijke herinneringen aan A. Roland Holst. Het verslag van twee curieuze ontmoetingen met de hoogst begaafde schrijver Koos Speenhoff. Een navrant verhaal rond het laatste blaadje dat Herman Heijermans ooit schreef. Gegevens over Willem Elsschots schermutselingen met de Duitse censuur van Goebbels. En een reeks Kronkel-achtige kleine vertellingen over lezingenhouders, bibliotheekklanten, boekverkopers, literaire jeugdzonden van Vestdijk en Marsman en de soms komische gevolgen van schrijversroem.
Peter van Straaten, die al in twee, door hem royaal verluchte boeken van Carmiggelt bewees hoe feilloos hij de sfeer van de auteur aanvoelt, heeft ook dit geschenk van cartoons en tekstillustraties voorzien. Het duo speelt lichte muziek, met – zo hier en daar – een wat donkere toets.*

Carmiggelt schrijft alsof hij naast je aan een tafeltje zit en je een verhaal vertelt. Niet moeilijk of experimenteel, maar helaas wel veel te snel weer vergeten. Van grote bekendheid tussen 1950 en 1980 is hij na zijn dood te snel verdwenen.
Dit boekje is een mooi voorbeeld van Carmiggelts werk. De briefwisseling met Reve is minder interessant om te lezen, maar de overige verhalen zijn leuk en nog steeds interessant.

*Bron: gebaseerd op de flaptekst van Mooi kado

Janwillem van de Wetering, “De verdachte Verheugt” (boekenweekgeschenk 1980)

Beoordeling: 3 sterren

Twee Amsterdamse politiemensen – voor kenners: Grijpstra en De Gier – rijden in hun autootje over de grachten, blij dat de dag erop zit. Maar als ze een oploopje zien en de weinig overzichtelijke situatie eens wat nader in ogenschouw nemen, krijgt hun beroepsmatige nieuwsgierigheid de overhand: het is werken geblazen.
Eerst lijkt het dat er gewoon iemand te water is geraakt, maar dan komen er feiten los: de verdwenen dame, het vermoorde hondje, de heimelijke liefde van een barmeisje, de verkoop van een uitgeverij – vreemde en bedenkelijke gebeurtenissen in het leven van verschillende betrokkenen; aanknopingspunten die ecther als drijfzand aan elkaar hangen…En er is geen lijk!
Totdat een wonderlijke samenloop van omstandigheden de kleurige ballon van verdenkingen en gissingen doorprikt en de werkelijkheid van de gebeurtenissen aan het doortastende tweetal openbaart…*

Dit boekenweekgeschenk is een aardig boek. De politiereeks Grijpstra en De Gier (tegenwoordig weer bekend door de tv-serie bij RTL) lijkt erg op Baantjer en andere reeksen in dit genre, maar vooral wat betreft taalgebruik is Van de Wetering vele malen beter dan Baantjer. Toch blijven het clichés en gemeenplaatsen en is het zo onorigineel als maar kan. Aardig voor op het strand of in het vliegtuig.

*Bron: flaptekst De verdachte Verheugt

Salmon Rushdie, “Woede” (boekenweekgeschenk 2001)

Beoordeling: 1 ster

Woede is een roman over een oude, diepe liefde die misgelopen is, over een tweede, verknipte hartstocht die gebaseerd is op een misvatting, en over een derde, hartstochtelijke liefde die weleens heel goed zou kunnen uitpakken.
Woede
is een roman over wat woede kan doen met een mensenleven: de persoonlijke woede die menselijke relaties vergiftigt, de psychotische woede die moordenaars voedt, de sociale woede die geboren wordt uit gefrustreerde verwachtingen, de creatieve woede die onze grootste talenten ontketent, en de politieke woede die revoluties veroorzaakt en hele steden in de as legt.
Woede schetst een actueel portret van een leven aan het begin van het derde millennium, van een wereldstad in een tijd van schijnbaar eindeloze welvaart die paradoxaal genoeg in het dagelijks bestaan van veel mensen ook een tijd is van dorheid.*

Er gebeurt veel te weinig in Woede om te kunnen boeien, de schrijfstijl en eindeloze hersenspinsels zijn nergens interessant genoeg om te willen volgen, datgene wát er dan gebeurt is ook niet spannend genoeg om je aandacht er bij te houden, kortom: dit is geen leuk boek! De schrijver Rushdie heeft zeker kwaliteiten, dat zal ik niet ontkennen, ook niet op basis van dit boek, maar het komt zeker niet uit de verf en gaat erg vervelen na 70 bladzijdes.

*Bron: flaptekst Woede

J. Bernlef, “De pianoman” (boekenweekgeschenk 2008)

Beoordeling: 4 sterren

Achttien jaar lang heeft Thomas in angst geleefd voor zijn vader. De maat is vol en Thomas ruilt het winderige bestaan van Friesland in voor het grotestadsleven van Amsterdam. Daar leert hij de Britse Chris kennen, met wie hij een ‘vriendschap’ opbouwt – zij is aardig voor hem en in ruil daarvoor betaalt hij al haar kosten. Na een aantal weken wil Chris terug naar Engeland. Thomas gaat met haar mee, maar wordt door zijn vriendin achtergelaten in de aankomsthaven. Hij is verslagen. De jongen brengt de nacht door op een bootje in zee en met natte kleren komt hij de volgende morgen het strand op. Daar wacht een politieman hem op. Hij wordt meegenomen naar het politiebureau, waar Thomas weigert te spreken.*

Het Boekenweekgeschenk van Bernlef is na het gedrocht van Geert Mak van vorig jaar een verademing. Een heerlijk leesbaar boekje met een leuk verhaal. Hoewel het verhaal wel in een zeer rap tempo verteld wordt en er ook wel een aantal voorspelbare passages in zitten, is het interessant te lezen wat Bernlef doet met het waargebeurde verhaal van de Pianoman. Ook is het thema taal opnieuw prominent aanwezig in Bernlefs werk en dat maakt het lezen van dit verhaal erg aangenaam.

*Gebaseerd op: www.cjp.nl

Marga Minco, “De glazen brug” (Boekenweekgeschenk 1986)

Beoordeling: 3 sterren

Zoals vele boeken van Marga Minco speelt ook dit verhaal in de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Stella zit ondergedoken, maar wordt gedwongen diverse keren te verhuizen. Wanneer zij via het verzet de identiteit van de Zeeuws-Vlaamse Maria Rosellier kan aannemen en met hulp van ‘Carlo’ op een zolder de laatste jaren van de oorlog kan doorkomen, komt er rust in haar leven.
Zo’n twee decennia na de oorlog, na een huwelijk met en de scheiding van een Nederlandse geallieerde soldaat, Reinier, gaat Stella op zoek naar de identiteit van haar schuilnaam. In Avezeel krijgt zij van de huisarts de toedracht van Maria’s overlijden te horen. Tevens lezen we in het tweede deel hoe de jaren na de oorlog voor Stella zijn verlopen.

De vorm is traditioneel en kent als opvallend kenmerk de breuk tussen het ik-perspectief in het eerste deel en het personale perspectief in het tweede. Hierdoor lijkt het erop dat Stella dichter bij haar oorlogsverleden staat dan bij haar (recentere) huwelijk en scheiding en daardoor dichter bij Maria dan bij zichzelf.

De novelle van Minco is aardig, maar geen bijzonder boek. Het verhaal kent leuke elementen en is zeker vermakelijk, maar is zowel qua vorm als inhoud niet uitdagend. Een lekker tussendoortje.

Marten Toonder, “De andere wereld” (Boekenweekgeschenk 1982)

 Beoordeling: 4 sterren

Na de speelfilm die ik in mijn erg vroege jeugd (ik zal een jaar of vijf/zes geweest zijn) heb gezien, heb ik mijn eerste Bommel gelézen en ik kan alle lof beamen. Talig zeer sterk en humoristisch, uitdrukkingsvolle en fraaie illustraties en in dit boekenweekgeschenk met het onderwerp immigratie ook nog eens zeer vooruitstrevend. Lezen Geert (en iedereen)!

C. Nooteboom, “Het volgende verhaal” (Boekenweekgeschenk 1991)

 Beoordeling: 4 sterren

Het verhaal begint in Portugal als Herman Mussert ergens wakker wordt waar hij niet naar bed is gegaan. Hij denkt dat hij dood is, maar hij heeft altijd geleerd dat de dood niets is. Hij komt tot de conclusie dat hij het echt is die in die kamer wakker werd, en dat diezelfde kamer de kamer was waar hij vroeger met Maria Zeinstra is geweest. Vervolgens denkt hij na over wat er zich tussen hem en Maria Zeinstra heeft afgespeeld.
In het tweede hoofdstuk zit hij opeens in een klein bootje dat hem naar een ander schip zou brengen samen met een jongen, twee mannen van zijn leeftijd en een vrouw. Als ze op het schip zitten vertellen ze allemaal dingen over de zin van het leven. Waarom sommige dingen nu zo zijn, en dat ze nooit hetzelfde blijven. Ook de historie tussen Maria, zijn college Arend en hemzelf komt hier aan de orde en de wijze waarop Maria voor Arend koos.

Nooteboom is een goede schrijver en dat laat hij ook in deze novelle zien. Ik moest even wennen aan zijn stijl en het begin van het boek is omgeven van mist, maar het is een goed verhaal met een mooi einde. Wat ik me echter wel blijf afvragen is waarom het boek twee delen kent, dit was wat mij betreft onnodig.