Joost van den Vondel, Den Bosch bedwongen

Beoordeling: 3 sterren

Eigenlijk zou je als Bosschenaar geen goed woord over moeten hebben voor een overwinningstekst van ‘de tegenstander’. Maar ik kan niet anders zeggen dan dat het een mooi, doch niet briljant, gedicht is. Het is een lofzang met veel opvallende Renaissancekenmerken. Een interessant gedicht, met diverse details over de inname van ‘s-Hertogenbosch door Frederik Hendrik, die historisch interessanter zijn dan poëtisch.

Joost van den Vondel, Joseph in Dothan

Beoordeling:1 ster

Jozef ontwaakt uit een droom die hem onheil voorspelt. Hij gaat naar zijn broers en stelt zijn vertrouwen in God. De broers willen de verwaande Jozef ter dood bregen, alleen Juda en Ruben stribbelen tegen. Juda zwicht en Ruben kan alleen zijn broers niet alleen aan. Na een ruzie besluiten de broers Joseph op te sluiten in een put. Als Jozef aankomt wordt hij in de put geworpen, maar Ruben belooft Jozef hem te komen redden. Uit angst voor God, besluiten de broers Jozef te verkopen aan een passerende karavaan. Ruben komt te laat en vindt de put leeg. Hij wordt in het bedrog van de broers betrokken: ze besmeuren Jozefs mantel met bloed en verdelen de winst. Ruben beklaagt zijn handelen en gaat met het lood in de schoenen naar huis.

Waar Gijsbreght van Aemstel nog interessant is als historisch object vanwege de lange traditie van opvoeringen, is deze voorloper van Joseph and the technicolor dreamcoat even saai, maar minder interessant. Joost van den Vondel als schrijver is gedateerd, zijn manier van toneelschrijven is verouderd en zal een grondige bewerking nodig hebben om op het toneel te kunnen boeien. Als leestekst raad ik deze tekst ten sterkste af.

Joost van den Vondel, Gijsbreght van Aemstel

Beoordeling: 2 sterren

Het stuk speelt in 1304 en gaat over de belegering van Amsterdam door de omliggende dorpen, verenigd in de Kennemers en Waterlanders. Aanleiding is de vermeende betrokkenheid van Gijsbrecht bij de ontvoering en doodslag van Floris V in 1296. De vijandelijke soldaten lijken te vertrekken, maar in werkelijkheid houden zij zich schuil onder een lading rijshout in een schip dat als brandhout door de Amsterdammers wordt binnengehaald. Gijsbrecht wordt na hevige gevechten gedwongen te vluchten naar Pruisen, om daar een “Nieuw Holland” te stichten.*

Hoewel Gijsbrecht van Aemstel in historische zin een interessant stuk is en ook niet volledig onleesbaar, is het klassieke toneel met lange monologen en weinig actie geen aan te raden tekst om te lezen. Wellicht dat een toneeluitvoering een aangenaam tijdverdrijf is, het lezen van deze tekst in elk geval niet.

*Bron: nl.wikipedia.org