Mooie zinnenboek – Jan Terlouw, Vrijheid & Dictatuur

Vrijheid
Als je vrij bent lijkt het vanzelfsprekend.
Je mist het pas als je het ontbeert,
en wie het je ontnam propageert
dat vrijheid gehoorzaamheid betekent.
Wie ademhaalt vindt dat niet bijzonder.
Bij ademnood ga je het pas waarderen,
het zuurstofapparaat kan het je leren.
Ongehinderd ademen dat is een wonder.

Wie vrijheid kent en koestert en behoedt,
die ademt waarlijk met gezonde longen.
De vreugde van de wet worde bezongen,
want vrijheid in gebondenheid is goed.
Je bent echt vrij wanneer je ongedwongen
naar eigen keuze doen kunt wat je moet.

Dictatuur
Domheid en macht, doodenge vrienden,
aartsvijanden van rede en recht.
Grote hekel aan openbaarheid,
want die verdraagt onwaarheden slecht.
Domheid en macht, eenmaal tezamen,
is het een kracht die je moeilijk doorbreekt.
Die, dat is zo dikwijls gebleken,
continu onrechtvaardigheid kweekt.

Zorg dat die twee elkaar niet omarmen,
en bewaak met veel energie,
met alle middelen die je kunt vinden,
de rechtsstaat, de grondwet, de democratie.

Jan Terlouw (1931)
uit: Gedichte gedachten (2018)

Jan Terlouw, De derde kamer

De derde kamer

Beoordeling: 3 sterren

Jan Terlouws kinderboeken, zoals Koning van Katoren, vind ik al sinds ik jong ben geweldig. Dit voor volwassenen bedoelde boek spreekt mij helaas minder aan dan het jeugdwerk van Terlouw.

In De derde kamer worden de fractieleden van een politieke partij geconfronteerd met een ontvoering van de dochter van één van de fractieleden. Er zal een keuze gemaakt moeten worden: wordt gekozen voor de ene persoon die je kent of het algemeen belang, een duivels dilemma.

Het verhaal vormt een mooie basis om een aantal politieke dilemma’s en discussies in te voeren in het boek. Deze theoretische beschouwingen in een literair/fictief jasje zijn interessant, maar bij vlagen zit er wel erg veel politiek in het boek en blijft er weinig verhaal over.

Het boek kent een zekere spanning, al zie je wel al aankomen dat er een inventieve oplossing zal komen voor de patstelling in de fractie. Ook is het leuk te zien dat in het voorwoord mogelijke overeenkomsten met de daadwerkelijke D66-fractie door Terlouw werden gevreesd, maar dat dat probleem zich 35 jaar later niet meer voordoet. Toch zie je tussen de regels door duidelijk dat het hier om een politieke partij gaat met de kleur van D66. Een boek waarmee ik me vermaakt heb, maar het eveneens politiek getinte Zoektocht in Katoren en de andere jeugdboeken van Terlouw zijn vele malen beter.

Mooie zinnenboek – Jan Terlouw, De derde kamer

Een uitspraak die in 1978 (met een knipoog) waarheid sprak, maar ook nu zeker nog zeggingskracht heeft (met dezelfde knipoog):

[…], die allebei professor zijn in iets geleerds, een bewering die vroeger een pleonasme was, maar tegenwoordig verdedigbaar is.

Uit: Jan Terlouw, “De derde kamer”

Jan Terlouw, “Zoektocht in Katoren”

 Beoordeling: 5 sterren

Katoren veertig jaar later: Koning Stach is oud. Koss is jong. Met zijn zestien jaar zorgt Koss voor zichzelf – en voor zijn geiten. Op een dag ontmoet hij de oude dame Adelheid, die stervende is en hem vertelt over de verdwijning van haar zoontje, in een ver verleden. Na haar overlijden besluit Koss haar zoon te gaan zoeken. Tijdens zijn reis gaat er een compleet nieuwe wereld voor hem open: een wereld van geld, regels en hypocrisie. Een wereld waar Koss weinig van begrijpt. Net als de jonge Stach gaat ook Koss de strijd aan. Uiteindelijk wordt hij zelfs bijgestaan door de oude koning en zijn vrouw.*

Met Zoektocht in Katoren heeft Jan Terlouw een waardige opvolger voor zijn eerste Katorenboek geschreven. Hoewel ik het gevoel heb dat de maatschappijkritiek er in dit boek iets dikker bovenop ligt, dan in het eerste boek, blijft de manier waarop Terlouw die verwerkt prachtig. Daarnaast is ook de inhoud van het verhaal zeer boeiend: een detective-achtige zoektocht naar Robert, die lijkt op het verhaal van Stach, maar toch ook weer niet.
Opvallend blijven de kleine verwijzingen naar andere verhalen en de werkelijkheid in Terlouws werk: in het eerste deel doet de opbouw van de zeven werken denken aan de werken van Herkles; in dit boek wordt o.a. verwezen naar het verhaal van Spartacus en het feit dat Jan Terlouw in 2006 een boek schrijft waarin het koninkrijk “40 jaar later” wordt beschreven is voor een D66’er ook niet toevallig. Een erg leuk boek waar voor iedere lezer, jong of oud wat in zit!

*Bron: Bol.com

Jan Terlouw, “Koning van Katoren”

Beoordeling: 5 sterren

De vrolijke oude koning van het goede land Katoren is overleden zonder een opvolger te hebben. Zes zure ministers regeren het land en beweren al zeventien jaar dat ze een nieuwe koning zoeken, maar er gebeurt niets. Dan komt de 17-jarige Stach de ministers vragen wat je moet doen om koning te worden. De ministers geven Stach zeven bijna onuitvoerbare opdrachten, waarop al velen voor hem hun krachten beproefd hebben. Maar Stach is niet bang. Hij is slim en weet met gezond verstand alle opdrachten uit te voeren, waardoor hij Katoren weer tot een leefbaar land maakt.*

De koning van Katoren heb ik meer dan tien jaar geleden voor het laatst gelezen. Ik herinner het me als een leuk boek en tien jaar later is dat nog steeds het geval. Het verhaal van Stach, waarvan de afloop voorspelbaar is, is toch erg spannend. Je weet dat hij de zeven opdrachten op zal lossen, maar hoe? Wat het boek bovendien extra leuk maakt is de kennis die je nu hebt over de maatschappij in de jaren ’70 en de politieke visie van Jan Terlouw. Zeker de ministeries die koning Stach aan het einde van het boek in het leven roept zijn typisch D66. Toch is het maatschappelijk engagement niet storend aanwezig, zoals dat wel het geval is bij bijvoorbeeld Total loss, weetjewel van Miep Diekman uit hetzelfde decennium.

*Bron: Bol.com